De wedstrijd Engeland-Tunesië in het voetbalstadion van Wolgograd haalde niet alleen het nieuws omwille van het voetbal, maar ook door de miljoenen midges, insecten die spelers, pers en toeschouwers plaagden. Toch kunnen moeten we blij zijn met die zwermen, schrijft Mike Jeffries, hoogleraar Ecologie aan Northumbria University in Newcastle.
De match in Wolgograd was voor de Engelsen niet alleen een confrontatie met Tunesië, maar ook met miljoenen muggen. Engeland won helemaal op het einde nipt van Tunesië, maar had er dan al een lang gevecht opzitten met de insecten. De ‘midges’ hadden verdelgingscampagnes in de nabijgelegen moerassen overwonnen en trotseerden ook de insecticiden van zowel de teams als de media.
Maar ondanks de negatieve commentaar in de pers zijn deze zwermen een hartverwarmend gezicht. Het voorbije jaar zagen we het ene bericht na het andere over de snelle teloorgang van insecten in Europa, met name ook langetermijndata uit Duitsland, waarschuwingen voor een ecologisch armageddon en nostalgie naar een platteland dat wemelde van insecten.
Het probleem is dat, hoewel bijen en vlinders snel onze onverdeelde aandacht krijgen, andere groepen insecten een groot deel doen van het bestuiven en andere cruciale functies, maar ze een veel minder goede reputatie hebben. Van alle insecten zijn vliegen het moeilijkste om van te houden. De vliegen die het meeste opvallen, zitten vaak op uitwerpselen, geven over in ons eten of zijn uit op ons bloed.
Midges in vele varianten
Maar dat we ze gewoon afdoen als “vliegende plagen”, is onverstandig. En ook de indringers in het Wolgograd-stadion kunnen bijzonder belangrijk zijn voor ons welzijn - als we kunnen uitvissen wie ze zijn.
De precieze identificatie van de Wolgograd Diptera (vlieg) is onzeker: zijn het steekmuggen, midges of dansmuggen? Hun gedrag en aantal lijkt te wijzen op midges, maar die zijn er in vele vormen. In veel Noordelijke gematigde klimaten zijn de bijtende midges van de familie Ceratopogondiae berucht. Van de Britse versie, die voorkomt in de Schotse Hooglanden, wordt zelfs gezegd dat ze toeristen zouden afschrikken. De vrouwtjes zijn minuscuul maar vastberaden op zoek naar bloed. Ze kruipen in je oren, ogen en neuzen en vormen zo een irritante nachtmerrie.
De variant in Wolgograd lijkt groter - bijna mooi hoe ze glinsterden in de avondzon - en lijkt meer op Chironomidae – de zogenaamde dansmuggen. Ze missen ook de bloeddorstige reputatie van hun bijtende neven. Bovendien verdienen ze onze dankbaarheid.
Vervuiling bestrijden
Waterzuiveringssystemen over de hele wereld maken gebruik van de larven van de Chironomidae om het zwaarste werk te doen en zo de grootschalige vervuiling van onze waterlopen te vermijden. Bij de zuivering wordt het water vaak traag door gravelbassins gepompt, waar miljarden larven zich tegoed doen aan de organische soep en veel van ons afval omzetten in muggenlijfjes. Daarom zijn waterzuiveringsstations ook vaak erg geliefd bij vogelspotters: de enorme hoeveelheden insecten vormen een prima voedselbron en trekken allerlei soorten vogels aan.
De larven van de midge zijn voor geen kleintje vervaard. Sommige soorten hangen in ernstig vervuilde rivieren en kleuren helder rood door het vele hemoglobine dat ze gebruiken om de beperkte zuurstof uit de modder te halen. Elke midge mag dan wel klein zijn, maar de aantallen zijn kolossaal. Meren in Oost-Afrika lijken soms wel te roken als enorme zwermen Chironomidae eruit opstijgen.
Die enorme zwermen worden soms gevangen, geplet en gegeten door dorpelingen. De zwermen vertonen opmerkelijke collectieve manoeuvres, en individuele dieren passen hun snelheid en richting aan aan hun onmiddellijke buren. Ze detecteren veranderingen tot minstens een centimeter ver.
De valavond is prime time voor de zwermen, als de mannetjes dansen in de hoop een vrouwtje te lokken. Dus de aftrap in Wolgograd was perfect getimed om instectenproblemen te veroorzaken omdat net dan miljoenen kersverse mannetjes op hun paasbest op het feest wilden zijn. De 2-1 score zal Engelse fans een hart onder de riem steken. Maar voor wie van insecten houdt, waren de dansende zwermen hartverwarmend.
Bron: The Conversation
