De digitale voetafdruk van online betalingen

Nederland is een van de meest geavanceerde landen ter wereld op het vlak van technologische vooruitgang, gebruik en aanvaarding. We zijn een enorm digitale en “tech-savvy” maatschappij en steeds grotere delen van ons leven spelen zich online af.

We kopen steeds vaker producten en diensten online aan, met een navenante groei in de kwaliteit en de variatie in online betalingen.

De manier waarop we goederen en diensten betalen is ingrijpend veranderd, van de simpele bankoverschrijvingen in de begindagen van het internet tot de opkomst van geavanceerde digitale betalingssystemen zoals PayPal, iDEAL, cryptocurrency en Apple Pay. Maar met deze vooruitgang komen ook uitdagingen, vooral als het gaat om de digitale voetafdruk die online betalingen achterlaten.

De complexiteit van online betalingen

Je kan misschien denken dat online betalen geen (digitale) sporen achterlaat, of toch alleszins niet in die mate dat het de duurzaamheid van de planeet zou beïnvloeden. Maar de impact hiervan valt niet te onderschatten!

Elke keer dat we online betalen, laten we sporen achter in de vorm van data. Dit begint al bij het invoeren van persoonlijke gegevens, zoals je naam, adres en betaalgegevens. Deze informatie wordt niet alleen opgeslagen door de verkoper, maar vaak ook door betalingsproviders, banken en zelfs marketingbedrijven.

Daarnaast wordt elk online betaalproces ondersteund door een complexe infrastructuur van servers, databases en netwerken. Al deze elementen verbruiken energie en hebben een ecologische impact.

De totale schaal van dit energieverbruik is gigantisch, zeker wanneer je bedenkt hoeveel betalingen dagelijks wereldwijd plaatsvinden. De digitale voetafdruk van een enkele transactie is in feite verwaarloosbaar, maar als je dit vermenigvuldigt met miljarden betalingen per jaar, wordt het probleem vrij aanzienlijk.

De rol van cryptocurrencies

Een van de grootste innovaties in online betalingen in de afgelopen jaren is de opkomst van cryptocurrencies, zoals Bitcoin en Ethereum. Deze digitale valuta’s hebben het traditionele financiële systeem op zijn kop gezet en bieden een alternatieve manier om betalingen te doen zonder tussenkomst van banken of andere financiële instellingen.

Cryptocurrencies hebben een unieke impact op de digitale voetafdruk van online betalingen. Enerzijds bieden ze voordelen op het gebied van privacy. Omdat ze gedecentraliseerd zijn en transacties direct tussen gebruikers plaatsvinden, kunnen cryptomunten een hoger niveau van anonimiteit bieden dan traditionele betalingssystemen. Dit maakt ze aantrekkelijk voor gebruikers die hun digitale aanwezigheid en voetafdruk willen verkleinen.

Hierdoor groeit de acceptatie van cryptocurrencies voor online betalingen, vooral in bepaalde sectoren zoals gaming. In online games kunnen spelers bijvoorbeeld in-game items of valuta kopen met Bitcoin of andere cryptocurrencies, wat snelle en anonieme betalingen mogelijk maakt. Ook binnen online casino’s hebben cryptomunten een vaste plaats veroverd. In deze lijst met de beste online casino’s van Nederland kan je bijvoorbeeld zien dat vrijwel alle goksites in de top 5 betalingen met crypto aanvaarden.

Buiten gaming wordt het ook steeds gangbaarder om met cryptocurrencies alledaagse aankopen te doen, van kleding tot elektronica. Grote bedrijven zoals Tesla en Microsoft aanvaarden zelfs al jaren Bitcoin als betaalmiddel.

Anderzijds is er de ecologische voetafdruk van cryptocurrencies, vooral die van Bitcoin, de grootste en bekendste cryptomunt. Bitcoin-transacties worden gevalideerd door middel van “mining”, een proces dat een enorme hoeveelheid rekenkracht en energie vereist.

Onderzoek toont aan dat het jaarlijkse energieverbruik van Bitcoin-mining gelijk kan zijn aan dat van sommige kleine landen. Dit maakt het gebruik van deze cryptomunt, ondanks de aanzienlijke voordelen voor privacy, problematisch vanuit een milieuperspectief.

De cryptosector is zich echter bewust van deze problemen en de meeste nieuwe cryptomunten hebben een veel lager energieverbruik dan Bitcoin. Vaak zijn ze zelfs meer dan 99% efficiënter, wat een duidelijk en positief signaal is voor de toekomst van cryptocurrencybetalingen.

Veiligheid en privacy

Een ander belangrijk aspect van online betalingen is veiligheid (cybersecurity). Betalingssystemen maken gebruik van encryptie (versleuteling) en andere beveiligingsmechanismen om ervoor te zorgen dat gevoelige informatie, zoals creditcardnummers, niet in verkeerde handen valt.

Maar de groei van het aantal datalekken laat zien dat zelfs de meest geavanceerde systemen kwetsbaar zijn. Elk datalek vergroot de digitale voetafdruk van een online transactie, omdat gegevens kunnen worden gekopieerd, verspreid en gebruikt voor frauduleuze doeleinden.

Dit maakt het des te belangrijker voor jou om je online betaalgedrag te beschermen. Enkele maatregelen die je kunt nemen zijn:

•  Gebruikmaken van sterke, unieke wachtwoorden voor elk platform
• Tweefactorauthenticatie inschakelen
• Alleen betalen via beveiligde, vertrouwde websites (met een SSL-certificaat)
• Regelmatig je bankafschriften controleren op verdachte activiteiten
• Biometrische verificatie zoals gezichtsherkenning

Duurzaamheid en toekomstige ontwikkelingen

De vraag naar duurzame online betalingssystemen groeit. Er zijn verschillende initiatieven die proberen de digitale voetafdruk van betalingen te verkleinen, bijvoorbeeld door de energie-efficiëntie van servers te verbeteren en meer gebruik te maken van groene energie.

Ook op het gebied van cryptocurrencies zijn er ontwikkelingen. Zo schakelen de meeste cryptomunten over van energie-intensieve “proof of work”-systemen naar minder energieverslindende “proof of stake”-mechanismen (zoals Cardano en Solana).

De toekomst van online betalingen zal waarschijnlijk worden gekenmerkt door een verdere integratie van duurzame technologieën en een grotere focus op privacy.

Naarmate Nederlandse consumenten zich bewuster worden van hun digitale voetafdruk, zullen we ongetwijfeld meer eisen beginnen stellen aan betalingsproviders en bedrijven om transparanter te zijn over hoe deze met onze data omgaan en welke stappen ze nemen om hun energieverbruik te verminderen.