De energietransitie is aan het veranderen. Het versnelt vooral op technisch gebied: denk aan de komst van de vele zonneparken en windmolens op zee. Toch spelen niet alle Nederlanders hier direct op in en blijven ze vastzitten aan hun vertrouwde contract. Er komt overigens een moment aan waarop de ‘domme’ energiecontracten verdwijnen. Waarom is dat het geval en wat is dan wél een juiste keuze?

Hoe het oude model is ontstaan en waarom het nu piept en kraakt

Vaste contracten waren voorheen logisch. Het was de meest normale keuze bij het afsluiten van een energiecontract. Er heerste toen ook een voorspelbare markt met een stabiele vraag, stabiele producten en stabiele prijzen. Toch had dit systeem ook een keerzijde. Leveranciers kochten risico’s af met hoge opslagen en dat is iets wat consumenten niet altijd doorhadden. De voorspelbaarheid is immers vandaag de dag verdwenen en de energiemarkt is volatiel.

Duurzame energie veroorzaakt prijsfluctuaties

Door de duurzame energie, zoals energie die wordt opgewekt door de zon en de wind, creëren pieken en dalen als het gaat om energietarieven. Op het ene moment is er namelijk minder vraag naar stroom van het net – bijvoorbeeld op momenten wanneer de zon schijnt en veel mensen hun zelf opgewekte energie afnemen met zonnepanelen – en op het andere moment komt er juist een piek van de vraag naar stroom. De duurzame energie zorgt op deze manier voor prijsfluctuaties en is daarom niet meer voorspelbaar. Piekproductie, zoals met zonnepanelen, kan bovendien leiden tot negatieve prijzen en vaste contracten kunnen dat nooit doorrekenen. De prijzen kunnen namelijk elk kwartier veranderen en negatieve prijzen kun je nooit vastzetten.

Waarom ‘domme’ contracten verdwijnen

Volgens Jeroen Bakker verdwjinen op den duur de domme energiecontracten. Allereerst kunnen leveranciers het risico van vaste prijzen niet meer leveren, zonder torenhoge opslagen. Hierdoor ontstaat er dat consumenten meer moeten betalen voor schijnzekerheid. Veel mensen sluiten een vast contract af met de reden dat er zekerheid bestaat. Zo betalen ze een vast bedrag per maand. Toch wordt door de schijnzekerheid een hoger tarief in kaart gebracht. Zekerheid weegt daarom niet op tegen de prijs die daadwerkelijk betaald moet worden. ‘Domme’ contracten verdwijnen daarom ook sneller uit het oog. Het is namelijk niet meer slim voor de consument om dit te kiezen, zeker als je kijkt naar de portemonnee.

De opkomst van slimme contracten als standaard

De komst van de slimme contracten wordt steeds meer de norm. Hierbij kun je denken aan dynamische tarieven die continu met de markt meebewegen. Je leest er meer over wanneer je zoekt op: wat is dynamische energie?

Energieprijzen kunnen in dat geval per kwartier veranderen en gasprijzen per dag. Zo kun je jouw verbruik afstemmen op de tarieven die op dat moment gelden. Heersen er lage tarieven? Dan kun je overwegen om jouw apparaten te laten werken. Ook kun je overwegen om een thuisbatterij aan te schaffen, zodat je goedkope energie kunt opslaan voor een later moment. Met je energiecontract kun je dus inspelen op je huishouden, kalender, het weer en de lokale opwekking.

Gevolgen voor consumenten

De komst van de slimme contracten en de verdwijning van de vaste contracten brengt ook gevolgen voor de consument met zich mee. Het is belangrijk om als consument hierop in te spelen. Het energiegebruik wordt namelijk goedkoper voor diegene die flexibiliteit accepteert, zoals de flexibiliteit van een dynamisch energiecontract. Wel zit er ook een keerzijde aan verbonden. Zo is het belangrijk dat je kennis hebt van deze technische en digitale verandering. Het vraagt namelijk wel wat aandacht van je – denk aan het in de gaten houden van de energieprijzen – en veranderingen in het huishouden.

Waarom dit goed nieuws is

De verdwijning van de domme energiecontracten is niet per se slecht nieuws. Sterker nog, de markt wordt met de dynamische en flexibele contracten een stuk eerlijker. Je betaalt wat energie daadwerkelijk kost op dat moment. Bovendien wordt zo het net een stuk efficiënter gebruikt. Je hebt meer controle over het energieverbruik en gaat hier bewuster mee om: dat is bovendien ook een voordeel wat betreft het duurzame aspect. Je krijgt namelijk inzicht in wat je echt verbruikt en hoeveel je dat kost.