[ Update peilingen Tweede Kamer ] De BBB schoof ex CDA en afgedankt staatssecretaris Mona Keijzer als kandidaat premier naar voren. Daarnaast haalde ze JA21-leden Nicki Pouw-Verweij en Derk Jan Eppink en PVV-lid Lilian Helder binnen. Het heeft nauwelijks effect gehad op de aanhang.
Nog steeds wachten we op wie Pieter Omtzigt naar voren gaat schuiven, enn hoe het programma eruit gaat zien. Maar zelfs zonder programma staat de NSC voorlopig bovenaan de peilingen. Die krijgen pas echt gewicht als alle spelers en standpunten bekend zijn.
Aardverschuiving met Omtzigt, BBB en Timmermans
Het Omtzigt Effect was al langer zichtbaar. Ook in de recente Peilingwijzer van 3 september is de NSC de grootste partij, en wordt op de hielen gezeten door de VVD en Groenlinks / PvdA. Bij de BBB is geen Keijzer-effect merkbaar, ze staat op ruime achterstand en ook de PVV zakt wat verder weg. Het CDA valt in een zwart gat en geen van de andere partijen komt momenteel boven de 10 zetels uit.
Regeren zonder Omtzigt wordt met deze cijfers zo goed als onmogelijk. Zelfs de combinatie van VVD, BBB en PVV komt niet in de buurt van een meerderheid (52) en met de PVV zal er weinig animo voor andere partijen zijn om aan te sluiten. Linksom staan Omtzigt en PvdA/GL samen op 53 zetels, de overige 23 zouden geleverd kunnen worden door D66, Volt, SP en PvdD (18).
De huidige regeringspartijen hebben volgens Peil.nl nu samen nog maar 42 zetels (-36). In de laatste Peilingwijzer staat de coalitie op 44 zetels, ver onder water.
Betrouwbaarheid peilingen
Een belangrijke vraag is natuurlijk hoe betrouwbaar de peilingen een uitslag voorspellen. Bij de vorige verkiezingen in 2017 was die betrouwbaarheid redelijk hoog. Vooral het gemiddelde van alle peilingen, weergegeven door de peilingwijzer, gaf een goede indicatie. Belangrijkste afwijkingen in 2017 waren het onderschatten van de VVD en het overschatten van de uitslag voor GroenLinks.
Interessant om te vermelden is dat de peiling van Eenvandaag, die het hoogste zetelaantal voorspelde voor de VVD, er de vorige verkiezingen nog ruim onder zat. Overigens leek de aanhang van Rutte parallel te lopen met de hoeveelheid publiciteit die hij in de media toebedeeld kreeg als gevolg van de coronacrisis, niet op basis van de waardering daarvoor. Aanwijzing daarvoor waren de terugval gedurende de zomervakantie (2021), en de stijging daarna in de peilingen, ondanks de toenemende kritiek op het beleid.
| Peilingen / partijen | Tweede Kamer 21 | Peil 3-9-23 | Peilingwijzer 16-9-23 |
| Omtzigt / NSC | 27 | 28 | |
| BBB | 1 | 12 | 14 |
| Bij1 | 1 | 0 | 0 |
| BVNL | 0 | 0 | 0 |
| CDA | 15 | 6 | 5 |
| ChristenUnie | 5 | 3 | 5 |
| D66 | 24 | 8 | 8 |
| Denk | 3 | 2 | 2 |
| FVD | 8 | 5 | 3 |
| GroenLinks | 8 | ||
| JA21 | 3 | 6 | 2 |
| PvdA / GroenLinks | 9 | 24 | 24 |
| PvdDieren | 6 | 8 | 9 |
| PVV | 17 | 15 | 14 |
| SGP | 3 | 2 | 3 |
| SP | 9 | 6 | 4 |
| Volt | 3 | 4 | 3 |
| VVD | 34 | 25 | 26 |
| 50 plus | 1 | 1 | 0 |
| Coalitie | 78 | 42 | 44 |
Wat is een politieke peiling
Politieke peilingen vertalen individuele meningen van burgers naar een collectief beeld van de publieke opinie. Als dit op een gebrekkige en vertekende wijze gebeurt, ontstaat een misleidend beeld dat afwijkt van de werkelijke opvattingen van de bevolking. Dat komt doordat peilingen werken met een steekproef. Dat is een kleine groep mensen waarvan wordt verondersteld dat de gemiddelde samenstelling representatief is voor de bevolking als geheel. De samenstelling van de steekproef en de manier van vragen stellen zijn belangrijk voor de uiteindelijke kwaliteit.
Hoe werken politieke peilingen
Peilingen kunnen op verschillende manieren worden uitgevoerd. Ze worden georganiseerd door gespecialiseerde bureau's. Sommige daarvan beschikken over zogenaamde panels. Dat zijn bestanden van deelnemers die zich hebben aangemeld om aan peilingen mee te werken. Die worden op diverse kenmerken geselecteerd, zodat een representatieve weergave van de bevolking ontstaat. Vragen van een peiling worden telkens onder een deel van het panel uitgezet.
Een andere manier is om voor elke peiling nieuwe mensen spontaan te benaderen met een vraag om deelname. Door de verschillen in aanpak ontstaan er ook verschillen in de peilingen van de verschillende organisaties. Zo scoort de VVD doorgaans lager in de peilingen van Maurice de Hond, dan bij de anderen.
De Peilingwijzer geeft een overzicht van het gemiddelde van alle peilingen.
Allepeilingen.nl vergelijkt de politieke peilingen van zeven bronnen, verzameld in een overzicht. Je kunt ook direct naar de afzonderlijke overzichten van de individuele peilers, en er is een lange historie zichtbaar:
Kantar Public, peil.nl van Maurice de Hond, de politieke barometer van Ipsos Synovate, I&O Research, de Stemming van Een Vandaag, LISS panel en NOS Peilingwijzer.
