De Europese Commissie heeft een wetsvoorstel om het moedwillig gebruik van microplastics met 90 procent terug te dringen. Het verbod moet jaarlijks 36.000 ton plasticvervuiling vermijden.

Elk jaar loost Europa een hoeveelheid microplastics in het milieu die vergelijkbaar is met 10 miljard plastic flessen. Dat is vier keer het volume van de plasticsoep in de Noordelijke Grote Oceaan.

Voor het grootste deel gaat het om microplastics die moedwillig zijn toegevoegd tijdens het productieproces van onder meer cosmetica, verf en schoonmaakmiddelen. Microcplastics vervingen er de traditionele natuurlijke ingrediënten omdat ze goedkoper of makkelijker zijn in gebruik.

Extreem persistent

Het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA) schat de hoeveelheid die in het milieu terechtkomt op jaarlijks 10.000 tot 60.000 ton. De schaal is enorm, en de persistentie in het milieu is precies de reden waarom het ECHA beslist heeft om microplastics te beperken.

“De persistentie en potentieel schadelijke effecten van de opeenstapeling van microplastics in het milieu zijn reden tot bezorgdheid”, zegt het ECHA. “Eens geloosd kunnen ze extreem persistent zijn in het milieu - tot duizenden jaren - en zijn ze vrijwel onmogelijk te verwijderen. Het is momenteel niet mogelijk om de impact daarvan op het milieu in te schatten.”

2020

Het voorstel wordt nu onderwerp van publieke consultatie en zal ook beoordeeld worden op de economische en sociale gevolgen. Verwacht wordt dat het verbod in 2020 van kracht zal worden, en jaarlijks 36.000 ton aan toegevoegde microplastics zou vermijden. In de volgende twintig jaar zou dat 400.000 ton plastic uit het milieu moeten houden.

Milieuverenigingen zijn bijzonder blij met de stap maar waarschuwen ook voor de tekortkomingen. Zo worden er onnodige vertragingen ingebouwd voor sommige sectoren en blijven sommige bio-afbreekbare polymeren buiten schot, zegen ze.

“De Europese Unie is snel wereldleider aan het worden in de globale verschuiving weg van plasticvervuiling”, zegt Elise Vitali van het European Environmental Bureau (EEB). “Microplastic vormen een van die enorme maar grotendeels onzichtbare problemen: een bedreiging die overal rond ons en ook in ons is. Ze is gecreëerd door onverantwoordelijke bedrijven, zoals cosmeticaproducenten, die natuurlijke ingrediënten hebben vervangen door plastic partikels en de wetenschappelijke waarschuwingen hebben genegeerd.”

Milieuverenigingen wijzen er ook op dat dit plan enkel de moedwillig toegevoegde microplastics reguleert. De naar schatting 176.000 ton microplastics die ongewild in de Europese oppervlaktewateren terechtkomen, blijven voorlopig buiten schot.