Niets is meer wat het lijkt. Kom je een clown tegen op straat, verwacht je een grap. Niet een mes in je ribben. Zie je een Canadese minister in een interview op tv over CETA, dan verwacht je een serieus commentaar. Of geen commentaar. Maar geen dramaqueen uit een goedkope soapserie die in tranen uitbarst. Het is even wennen.
Verwacht altijd het onverwachte, dan ben je op veel situaties voorbereid. Toch is het nog schokkend om te ontdekken dat deze 2500 jaar oude wijsheid naast door criminelen en volstrekte idioten, nu ook overdreven serieus wordt genomen en gehanteerd door politici.
Natuurlijk weet je dat de eerste twee elk middel zullen aangrijpen om hun doel te bereiken. Maar van politici, die doorgaans ook niet vies zijn van een stukje ‘verrassingstactiek’, mag je toch verwachten dat ze weten waar de grens ligt tussen tactisch informeren en het misbruiken van valse emoties om de aandacht van de inhoud af te leiden. Kennelijk is er weer een grens geslecht.
Een tegen allen
Een andere overeenkomst is het effect dat de actie van de eenling heeft op de massa. Met dank aan de moderne media. Eén goed geplaatste misleiding zet hele volksstammen op het verkeerde been. Het beeld van de goedlachse clown is voor altijd bezoedeld en ontdaan van zijn onbezorgde vrolijkheid. En voor zover er nog betrouwbare politici waren, zinken die mee weg in het moeras van onbegrensde framing.
Canada is ook een eenling tegen 27 Europese staten. De verhoudingen zijn bijna lachwekkend: een land van 35 miljoen mensen, met een economie van amper 2x de Nederlandse, legt met CETA zijn wil op. Maar het frame is fantastisch. Alsof onze economie ten onder gaat zonder een paar Canadezen. “De muis die brulde” revisited.
Het valse wekken van vertrouwen
En net als de horrorclown die met zijn uitdossing zegt ‘Ik ben leuk, kom bij me’ zegt de politicus door zijn statuur ‘Ik heb het beste met je voor, geloof me’. Daar vliegt Chrystia Freeland met haar tranen (of zie ik hier ook een onderdrukte grimlach?) volledig uit de bocht. De media volgen haar ‘argumenten’ slaafs. “We hebben hier zeven jaar aan gewerkt”. “We verliezen de voordelen van de vrije handel”. En vergeten vervolgens om het ook nog even over de inhoud te hebben als ze de betogers van 22 oktober smalend wegzetten als clubje misleide fanaten. Niet in woorden, maar de mimiek, de lichaamstaal en de frasering van de nieuwslezer waren niet mis te verstaan. Mijn vertrouwen is ver zoek.
Peter van Vliet
