Inzamelnorm verlichting en armaturen niet haalbaar zonder inzet professionele sector

Vorig jaar schreef Duurzaamnieuws dat Nederland nog (lang) niet voldoet aan de Europese inzameldoelstelling voor energiezuinige lampen en armaturen. Maar Stichting LightRec, de organisatie die verantwoordelijk is voor de inzameling en verwerking van afgedankte verlichting en armaturen in Nederland, ziet zeker nog mogelijkheden om meer op te halen en te recyclen. Zij kijkt daarbij vooral naar de professionele sector. 

Hoe zat het ook alweer? Energiezuinige lampen en armaturen moeten na het einde van hun levensduur worden ingeleverd voor recycling. Die wettelijke verplichting vloeit voort uit Europese regelgeving. Die bepaalt sinds kort dat elk jaar een hoeveelheid ‘oude’ elektrische en elektronische apparatuur (waaronder ook lampen en armaturen) moet worden opgehaald die overeenkomt met 65% van het volume van nieuw op de markt gebrachte apparatuur in de drie jaar ervoor – de zogeheten Put On Market of POM.

Op dit moment wordt die inzameldoelstelling van 65% nog niet gehaald. Een belangrijke reden daarvoor is dat vrijwel alle vormen van verlichting die nu op de markt komen bestaan uit ledlampen en led-armaturen. Die hebben een veel langere levensduur en gaan in sommige gevallen tot wel twintig jaar mee. Dit levert dus veel minder afval op vergeleken met de spaarlamp, die na vijf jaar al vervangen moet worden. Kortom, alle tl-buizen, spaarlampen en andere conventionele lampen die nu volop ingezameld worden, zijn een ‘erfenis’ die op zeker moment is opgeruimd. Het duurt dan een aantal jaar voor het inzamelpercentage voor ledlampen het huidig percentage van oude lampen evenaart. Aangezien de inzameldoelstelling wordt bepaald door de POM wordt het in die tussenjaren moeilijk de gestelde 65% te halen.

Oudijzer

Dit effect wordt nog eens versterkt door de consumentarmaturen die sinds de zomer van 2018 ook meetellen voor de inzameldoelstellingen van 65%. Deze armaturen zorgen per direct voor meer dan een verdubbeling van de hoeveelheid op de markt gebrachte apparatuur (POM), terwijl de inzameling nog op gang komt. Maar er is ook nog een derde reden die bijdraagt aan het niet-halen van de inzamelnorm, en dat is dat grote hoeveelheden lampen en armaturen die vrijkomen bij renovaties van kantoren en utiliteitsgebouwen niet in het inzamelsysteem terechtkomen. Hoe dat kan legt Gied van Hoorn, directeur van Stichting LightRec uit: “In de sloop- en installatiesector verdwijnen veel afgedankte armaturen, soms met lampen en al, als ‘ou ijzer’ in het grijze circuit. Dat ‘oudijzer’ wordt wel verwerkt, maar telt niet mee als ingezameld e-waste.”

Om een beter beeld te krijgen van deze problematiek sloot LightRec (samen met een aantal andere producentenstichtingen) in 2018 een zogeheten stimuleringsdeal met de leden van de metaalbranche MRF (Metaal Recycling Federatie). Afspraak was dat de aangesloten metaalrecyclers gedurende een jaar alle afgedankte armaturen die zij binnenkregen apart zouden registreren, en conform regelgeving zouden (laten) verwerken. Daarvoor werd een vergoeding afgesproken. Hoewel de deal momenteel geëvalueerd wordt, maakt deze zogeheten MRF-deal volgens Van Hoorn duidelijk dat goede afspraken met brancheverenigingen, in combinatie met een aantrekkelijk pakket aan incentives, de komende jaren kan bijdragen aan een snellere groei van de inzamelresultaten. 

Over hoe deze afspraken en dit pakket eruit moet gaan zien is Van Hoorn naar eigen zeggen in gesprek met het bestuur van LightRec en met de stichting OPEN, de regieorganisatie die in de nabije toekomst de inzameling van armaturen gaat coördineren (de inzameling van lampen blijft tot 2023 plaatsvinden onder regie van LightRec, op basis van een vorig jaar verleende Algemeen Verbindend Verklaring, ook wel AVV genoemd). Wordt dus vervolgd.

In Nederland regelt Wecycle in opdracht van Stichting LightRec de inzameling en recycling van lampen en armaturen. Meer weten? Kijk op Wecycle.nl/consumenten. Weten waar jouw dichtstbijzijnde inleverpunt zich bevindt? Check dan de WecycleZoeker.