Uit de chemische samenstelling van tropisch hout, zeg maar de vingerafdruk van hout, kan de herkomst van een boom tot op 50 kilometer precies achterhaald worden. Dit kan leiden tot een nieuwe manier om illegale handel van hardhout tegen te gaan, zeggen de onderzoekers.
Tropisch hout wordt onder meer gebruikt voor raamkozijnen, buitenterrassen of de bouw van bruggen. Wetenschappers hebben nu ontdekt dat het hardhout als het ware een ‘vingerafdruk’ nalaat. Tot die bevinding kwamen ze na analyse van houtmonsters van bijna duizend bomen uit Centraal-Afrika en Borneo.
De ontdekking kan helpen om de herkomst van hout te traceren en de illegale handel in tropisch hout tegen te gaan. De chemische vingerafdruk waarvan sprake is, blijkt immers de herkomst van hout op regionaal niveau te kunnen aantonen.
Houtfraude
De illegale houthandel is erg lucratief, en het vervalsen van herkomstdocumenten is een van de meest voorkomende vormen van houtfraude. Vaak wordt het hout door meerdere landen vervoerd voordat het op de plaats van bestemming aankomt. De handelsroutes zijn dus complex en dat verhoogt het risico op vervalsing van de documenten. In sommige landen in het Congobekken wordt naar schatting tot 90 procent van het hout illegaal uitgevoerd.
In onder meer de Europese Unie zegt de wetgeving echter dat houthandelaren moeten kunnen aantonen dat hun producten legaal zijn verkregen en niet afkomstig zijn uit ontbost gebied. “Dit betekent dat de herkomst van hout moet worden gemeld als het op de Europese markt komt, bijvoorbeeld bij aankomst in de haven van Rotterdam”, zegt Laura Boeschoten van Wageningen University & Research (WUR), hoofdauteur van de studie die in Environmental Research Letters is verschenen.
“Onafhankelijke methoden om de herkomst te verifiëren zullen heel belangrijk worden bij de handhaving van deze nieuwe wet. De analysemethode zoals toegepast in ons onderzoek kan daar een waardevol hulpmiddel bij zijn.”
Chemische vingerafdruk
Het onderzoeksteam analyseerde de chemische samenstelling van houtmonsters door een aantal chemische elementen zoals magnesium en calcium te meten. Nadien werd machine learning ingezet om de samenstelling van het hout te koppelen aan de geografische herkomst ervan. De techniek wordt al gebruikt om de herkomst te verifiëren van onder meer asperges, bananen of thee. Nu wordt het voor het eerst op hout toepast.
De onderzoekers hebben grote variatie ontdekt in de chemische samenstelling van drie belangrijke houtsoorten. “We waren enthousiast over de opvallende verschillen die we zagen op kleine afstanden, zoals tussen locaties die op maar 50 kilometer van elkaar af liggen”, zegt coauteur Pieter Zuidema van WUR.
Het team bestudeerde de Aziatische houtsoort Red Meranti en de Afrikaanse houtsoorten Azobe en Tali. Door de grote verschillen tussen de chemische vingerafdrukken konden de monsters met 86 tot 98 procent nauwkeurigheid worden getraceerd als afkomstig uit landen in Centraal-Afrika, en met 88 procent zekerheid als afkomstig van Borneo. Blinde monsters, door onafhankelijke partijen verzameld in Centraal-Afrika, werden in 70 procent van de gevallen aan de juiste regio gekoppeld.
