Stel je eens voor dat een groep mensen hard werkt om hun buurt leefbaarder te maken. Bij voorbeeld met stadsboerderijen, fietspaden, parken, muurschilderingen, maatschappelijke activiteiten en onderwijsprogramma’s. En stel je dan eens voor dat deze mensen worden gedwongen te vertrekken als gevolg van woningspeculatie. Au, dat doet pijn.
Helaas is dit de realiteit. Het verbeteren van de leefbaarheid van een voormalige achterstandswijk biedt speculanten, verhuurders en ontwikkelaars de kans om de huren te verhogen. Ook stijgen de prijzen van het onroerend goed, waardoor de mensen die de wijk leefbaar hebben gemaakt gedwongen worden te vertrekken.
Stoppen met woningspeculatie
Het werkt verlammend om te beseffen dat de positieve veranderingen die mensen maken in hun gemeenschap meer kwaad dan goed doen. Daarom rijst de vraag: Hoe kan dit patroon worden doorbroken?
Het antwoord is vrij eenvoudig: stoppen met winst maken op onroerend goed. Huizen moeten als woningen worden gezien, niet als een investeringsobject dat we verkopen aan de hoogste bieders. Als het voorrecht om een huis te bezitten bepaalt wie rijk wordt, dan worden de rijken sneller rijk. Dan worden blanke mensen veel sneller rijk dan gekleurde mensen en zal de ongelijkheid in de wereld alleen maar groeien.
Onroerend Goed Coöperatie
Dat is de reden dat het Sustainable Economies Law Center de Onroerend Goed Coöperatie heeft ontwikkeld (OGC of in het Engels: Permanent Real Estate Cooperative PREC). De OGC is een model voor de aankoop, het beheer en het eigendom van land en woningen. Bewoners kopen woningen en voelen zich huiseigenaar, maar het eigen vermogen dat ze kunnen opbouwen met een woning blijft beperkt tot wat ze erin stoppen (de koopprijs en de verbeteringen). Een strikt beperkt rendement is meestal gekoppeld aan de inflatie of aan een indexcijfer van consumentenproducten. De verkoopwaarde begrenzen en de grond in controle van de gemeenschap zorgen ervoor dat het onroerend goed niet terug wordt verkocht aan de speculatieve markt.
OGC-model brengt meerdere innovaties
- Voor iedereen
De meeste betaalbare huisvestingsprojecten zijn vaak alleen toegankelijk voor huishoudens met lage inkomens (door fiscale vrijstelling of de manier van geld lenen). Daarentegen is een OGC een coöperatieve vennootschap met als doel dat iedereen – zowel mensen met een hoog als een laag inkomen – stopt met profiteren van onroerend goed en erin gaat wonen.
- Zelfhulp in plaats van liefdadigheid
OGC’s zijn platforms voor wederzijdse hulp en zelfhulp, geen liefdadigheid. Door liefdadigheid kan een grote kloof ontstaan tussen degenen die helpen en degenen die geholpen worden. De coöperatieve structuur creëert groepen mensen die samenwerken aan huisvesting voor de lange termijn. Dat werkt motiverend, versterkt de gemeenschap en creëert – naast het wonen – een podium voor wederzijdse steun in vele vormen.
- Zelforganiserend en opschaalbaar
De manier waarop een OGC bestuurd wordt, zorgt voor een bottom-up organisatie door honderden of duizenden leden. Dus geen top-down beheer door een raad van bestuur en personeel. Een huishouden of groep mensen kan zichzelf organiseren, financiering vinden en onroerend goed toevoegen aan de coöperatie. De coöperatie dient als een container voor het bezitten van grond en het handhaven van een beperkt eigen vermogen. Het bestuur van de coöperatie en de medewerkers ondersteunen dit proces, maar nemen over het algemeen geen beslissingen over de aankoop van onroerend goed en wie waar kan wonen. Omdat alle leden verantwoordelijk zijn voor de organisatie van de aankoop van onroerend goed, zijn wij van mening dat een OGC snel kan groeien qua mensen en huizen.
Er is nog veel meer te vertellen zeggen over het OGC-model. Bijvoorbeeld over manieren van financieren, hoe het besturen werkt of hoe de draagkracht wordt gecontinueerd. Hoe we de OGC- beweging in gang kunnen zetten, of hoe leden van een OGC bouwen aan economische zekerheid buiten de traditionele woningmarkt.
Het Sustainable Economies Law Center (SELC) heeft veel moeite en onderzoek gestoken in het ontwikkelen van OGC’s. Dit voelt voor ons als een levensvatbare en krachtige stap voorwaarts. Nieuwe proefprojecten zullen moeten laten zien hoe effectief het werkt.
Janelle Orsi
directeur van Sustainable Economies Law Center, Oakland, Verenigde Staten
Lees meer op Shareable.net
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
