Toenemende focus op energiebesparing betekent een gigantische opgave in de bestaande woningvoorraad.
De Trias Energetica wordt vaak aangehaald als de methode om de bestaande woningvoorraad te verduurzamen en zo de energietransitie vorm te geven. Dit model komt uit 1979 en is later internationaal gelanceerd. De Trias Energetica is een drietrapsstrategie om verduurzamen zo efficiënt mogelijk te doen:
Stap 1: Beperkt de energievraag
Stap 2: Gebruik energie uit hernieuwbare bronnen
Stap 3: Gebruik eindige (fossiele) energiebronnen efficiënt
De afgelopen jaren kenmerken zich door een focus op stap 2. Het thema aardgasvrij was dominant aanwezig en hét focuspunt van beleidsambtenaren bij gemeenten en het Rijk. De energietransitie werd al snel in dezelfde zin als ‘aardgasvrij’’ genoemd. In het Klimaatakkoord staat de doelstelling dat in 2030 maar liefst 1,5 miljoen woningen van het aardgas afgehaald moeten worden. Gemeenten en professionals gingen zich richten op deze opgave waarbij stap 1: beperkt de energievraag, werd overgeslagen. Dit was ook te zien aan de steunmiddelen warmtepomp subsidie wordt al jaren stimuleert, terwijl de huidige subsidie op isoleren op kritiek kan rekenen.
Een nieuwe focus op energiebesparing
Met de reeks evaluaties van het Klimaatakkoord en focus op isolatie vanuit Europa lijkt de balans zich te herstellen. Afgelopen maand maakte Frans Timmermans bekend dat Europa zich met ‘Renovation Wave’ gaat richten op het isoleren van 35 miljoen woningen tot aan 2030. In de jaren daarna moeten er nog eens 180 miljoen woningen aangepakt worden. Het huidige tempo van 1% renovaties per jaar gaat niet hard genoeg om de klimaatdoelstellingen te behalen. Met Renovation Wave moet dit tempo verdubbeld worden.
Deze Europese focus op isolatie heeft in Nederland grote gevolgen. Ook hier verschuift de focus van aardgasvrij steeds meer naar slim stapsgewijs verduurzamen. In de evaluaties van ons klimaatprogramma de afgelopen jaren komt naar voren dat de ‘van gas los’ retoriek niet heeft opgeleverd wat van tevoren werd gedacht. Meer aandacht moet komen voor isolatie, want dat levert al snel meer comfort en energiebesparing op. Dit laatste sluit aan bij een van de mogelijke nieuwe programma’s: het nationaal isolatieprogramma dat zomaar een plaats kan krijgen in de ISDE subsidie van 2021.
Een Nationaal Isolatieprogramma op komst?
Op dit moment is er de SEEH subsidie om woningeigenaren te helpen met het isoleren van hun woningen. Deze regeling heeft successen behaald, maar kent minstens evenveel critici. Zo moeten woningeigenaren ten minste twee isolatiemaatregelen nemen om in aanmerking te komen voor de subsidie. Dit schrikt eigenaren af, maar het is vooral de complexiteit van de andere voorwaarden wat voor problemen kan zorgen. Zo moet de isolatie voldoen aan specifieke oppervlakte-eisen en isolatiewaarden. De Tweede Kamer is het eens met deze kritiek. Op 17 september is er dan ook een motie aangenomen van Klaver en Segers om de isolatieregeling te versimpelen:
‘’(De motie) verzoekt de regering, een nationaal isolatieprogramma te ontwerpen, dat laagdrempelig toegankelijk is, waarbij de overheid proactief optreedt en mensen ontzorgt, daarvoor in eerste instantie ruimte te zoeken binnen de bestaande regelingen, en de Kamer hierover voor de begroting BZK te informeren.’’
Uit onderzoeken komt naar voren dat Nederlandse woningen zeker nog 12 miljoen individuele isolatiemaatregelen moeten nemen om op niveau te komen. Een nationaal isolatieprogramma zal zeker helpen dit aantal sneller te bereiken. In 2021 zal de SEEH subsidie worden toegevoegd met de ISDE subsidie. Naast warmtepompen en isolatie blijft het ook mogelijk om zonneboiler subsidie aan te vragen.