De hipste mode van Shein voor tieners van vandaag groeit snel - en het op internet gebaseerde recept voor succes is topgeheim. Toch slaagden Chinese onderzoekers, die namens Public Eye werkten, erin om enkele leveranciers van Shein in Guangzhou te bezoeken, waar de productie de arbeidswetten van de staat met voeten treedt. De trip binnen de ultrasnelle modeleider voert ook naar het Europese logistieke centrum in België, waar net zo'n schaamteloze arbeidsomstandigheden aan de orde van de dag zijn.
Welkom bij het grootste textielbedrijf waar je nog nooit van hebt gehoord. De TikTok-generatie associeert Shein echter al een hele tijd met een breed scala aan trendy kleding tegen de laagste prijzen. Die wordt agressief op de markt gebracht via sociale media en laat marktleiders als H&M of Zara er ouderwets uitzien. In de Verenigde Staten werd in het voorjaar van 2021 de Shein-app vaker gedownload dan die van Amazon.
Ultrasnelle Shein mode
De rijzende ster wist H&M en Zara's moederbedrijf Inditex ook qua omzet in te halen, maar door het directe leveringsmodel zijn er geen betrouwbare cijfers over marktaandeel of winst. Met een productiecyclus van drie tot vier weken staat Zara tot op heden synoniem voor fast fashion. Shein zou binnen een week een jurk kunnen produceren - van ontwerp tot verpakking. Public Eye besloot uit te zoeken wie de prijs betaalt voor deze supergoedkope, ultrasnelle mode.
Onderzoekers, die om veiligheidsredenen anoniem moeten blijven, tonen de andere kant van de blitse Shein-wereld. Ze reisden naar de smalle straatjes van de megastad Guangzhou, waar het hoofdkantoor van Shein Fashion is gevestigd en waar zich de belangrijkste leveranciers bevinden. De onderzoekers vonden 17 van de 1.000 bedrijven die voor Shein produceren, waaronder tal van informele werkplaatsen zonder nooduitgangen en met getraliede ramen die bij brand fatale gevolgen zouden hebben.
Overtredingen, overtredingen
De medewerkers, die zonder uitzondering uit de provincie komen, werken 11 tot 12 uur per dag en hebben slechts één vrije dag per maand. Dat komt neer op 75 uur werk per week, wat niet alleen in strijd is met de gedragscode voor leveranciers van Shein, maar ook met de Chinese arbeidswetgeving, op tal van punten. Wie bereid is twee banen te nemen – en bovendien zonder contract of overwerkpremie te werken – verdient niet meer dan 10.000 Yuan (1.400 EUR), zelfs in goede maanden.
Soortgelijke omstandigheden heersen in het enorme hoofdmagazijn van Shein, op een uur rijden van Guangzhou. Er werken meer dan 10.000 mensen en is 24/7 actief. Werkdagen van twaalf uur zijn gebruikelijk. Ook in het logistiek centrum in Luik in België, waar tot voor kort Europese retouren werden verwerkt en waar we [ Public Eye, red.] de situatie zelf hebben gezien, klagen medewerkers over dergelijke 'Chinese normen'.
De meest voorkomende reden voor ontslag is het niet halen van onrealistische prestatiedoelstellingen, die gehaald moeten worden om het loon van 12,63 euro per uur te verdienen. Tot juni werden hier dagelijks 30.000 retourzendingen omgepakt. Sindsdien hebben pakketten waarschijnlijk de volledige reis terug naar China gemaakt. Public Eye nam ook de complexe bedrijfsstructuur van het nieuwe mode-imperium onder de loep. Het ontdekte dat veel offshore-entiteiten de eigendom verhullen en belastingen ontwijken, wat ook in China gebruikelijk lijkt te zijn.
Geen verantwoordelijkheid
Het bedrijfsmodel van Shein Fashion is opgezet om zoveel mogelijk controle te hebben over de waardeketen en zo min mogelijk verantwoordelijkheid op zich te nemen. Door de combinatie van een hypermoderne online strategie en archaïsche werkuren perfectioneert de Chinese nieuwkomer de fast fashion-industrie op een bijzonder verraderlijke manier. Daarmee tilt ze de traditie van de sector om verantwoordelijkheid te mijden naar een ander niveau. De enige manier om deze ontwikkeling tegen te gaan is het opleggen van een eis van transparantie met betrekking tot toeleveringsketens en het introduceren van politieke richtlijnen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het is aan overheden en brancheorganisaties om hiervoor op te treden.
Afbeelding: @PanosPictures / PublicEye
