Op donderdag 9 oktober aanstaande vindt het Kamerdebat / algemeen overleg Grondstoffen en Afval plaats. In de aanloop daartoe is de statiegelddiscussie weer in alle hevigheid opgelaaid. Actiegroep Statiegeld Moet Blijven spreekt van een flinke beerput die is opengetrokken. Zij maakten het volgende overzicht:
Staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu heeft afgelopen zomer op verzoek van de Tweede Kamer ingestemd met een onafhankelijke analyse van de milieueffecten van statiegeld. Zij heeft nu echter het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) opdracht gegeven om dat onderzoek te begeleiden. Het KIDV wordt echter gefinancierd uit het Afvalfonds Verpakkingen, dat zelf flink onder vuur ligt.
In september schreef P+ magazine dat Aldi en Lidl onder druk zijn gezet om te stoppen met hun statiegeldsysteem, met een financiële vergoeding uit het Afvalfonds als tegemoetkoming: afkoop dus, hoewel het Afvalfonds zelf liever spreekt van ‘compensatiegeld’. In juni van dit jaar werkte Lidl nog mee aan een groot stuk in dagblad Trouw, waarbij zij het statiegeldsysteem krachtig verdedigden. Nu meldt het Afvalfonds in een brief aan de staatssecretaris dat Aldi en Lidl hebben aangegeven volledig achter de uitgangspunten van de Raamovereenkomst te staan; ook de afspraken over de vrijgave van statiegeld. Een draai van 180-graden.
Tomra, fabrikant van flessenautomaten, maakte vorige week via Down to Earth magazine bekend dat de directeur van het Afvalfonds, Cees de Mol van Otterloo, het bedrijf heeft gechanteerd. Het Afvalfonds verdeelt jaarlijks 20 miljoen euro onder gemeenten voor extra activiteiten tegen zwerfafval, maar wilde de gemeente Apeldoorn niet helpen met inname-automaten die van Tomra afkomstig waren. Om de automaten wel in aanmerking te laten komen voor een bijdrage uit het fonds, moet het bedrijf stoppen met hun steun aan de lobby voor het behoud van statiegeld, meldde De Mol van Otterloo, die van 1985 tot 2010 werkzaam was bij Coca-Cola. Dat maakt dat deze directeur niet onafhankelijk is, volgens de actiegroep.
De directrice van het KIDV zelf, Hester Klein Lankhorst, is ook met twijfel omgeven, omdat zij in een eerdere betrekking afdelingshoofd Afval en Duurzaamheid bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu was en als rechterhand van de toenmalige staatssecretaris Atsma niet alleen de afschaffing van statiegeld heeft bedacht, maar tevens de tekst van de Raamovereenkomst waarin dit is vastgelegd heeft opgesteld.
Het moge duidelijk zijn dat een analyse van de milieu-effecten van statiegeld, die wordt begeleid door het KIDV nooit onafhankelijk kan zijn. Het KIDV heeft de vraagstelling al vastgelegd, waaruit het gebrek aan onafhankelijkheid al pijnlijk duidelijk wordt. De milieubaten van het totaalpakket van de Raamovereenkomst worden namelijk afgezet tegen het effect van het vrijgeven van statiegeld op grote PET-flessen. Een bijzonder oneerlijke vergelijking gezien de brede scope van de Raamovereenkomst. Tevens wordt zo compleet voorbijgegaan aan het scenario van uitbreiding van statiegeld naar blikjes en kleine plastic flesjes, waar een meerderheid in de Tweede Kamer afgelopen zomer juist voorstander van leek.
SP-Kamerleden Henk van Gerven en Eric Smaling doorzien de problemen die de milieu-analyse gaat geven en hebben op 30 september jl. uitzonderlijk kritische vragen ingediend bij de staatssecretaris. PvdA-Kamerlid Yasemin Cegerek maakt zich bovendien zorgen over de chantage-beschuldiging richting het Afvalfonds en diende hierover vragen in. De grote vraag is nu hoe de staatssecretaris hier weer op gaat reageren. Milieuorganisaties zoals de Plastic Soup Foundation maken zich in ieder geval ernstig zorgen, zo stellen zij: “De Nederlandse aanpak van zwerfvuil is met een fikse stoelendans afhankelijk gemaakt van bedrijfsbelangen. Milieubelangen delven daarbij het onderspit, want aan bestrijding van de Plastic Soep wordt zo nauwelijks iets gedaan”.
Links naar de diverse bronnen:
- Lidl verdedigt statiegeldsysteem
- Eerste artikel ‘Lidl en Aldi afgekocht’ van P+
- Brief Afvalfonds over afkopen
- Tweede artikel ‘Lidl en Aldi door Afvalfonds Verpakkingen afgekocht’ van P+
- Artikel ‘Directeur Afvalfonds chanteerde ons om statiegeld’ van Down to Earth Magazine
- Kamervragen SP
- Kamervragen PvdA
