Windenergie op zee zou de Nederlandse samenleving 5 miljard kosten. Dat was de boodschap van het CPB die de landelijke media de laatste dagen klakkeloos verspreidden. Een boodschap die nogal rammelt, net als de onderliggende berekeningen.
Op de eerste plaats de afzender van de boodschap. Je kunt je afvragen waarom het CPB zich profileert met een rapport, dat door externe bureau’s in opdracht van het ministerie van EZ is opgesteld. Zeker als je daarbij meeneemt dat een van de opstellers, Witteveen en Bos, ook de auteur is van een omstreden rapport waarin de gevolgen van de winning van schaliegas in Nederland worden gebagatelliseerd.
Ten tweede de inhoud van het rapport en de reikwijdte van het onderzoek. Daarin lijkt een sterke overeenkomst met het schaliegas-rapport naar voren te komen. Ook in dit rapport wordt het onderzochte kader te nauw genomen om geldende uitspraken te doen. Het gaat immers over het verschil in financiële kosten tussen plaatsing van windparken binnen en buiten de 12-mijls zone. Niet over wel of geen windenergie op zee.
We citeren het rapport:
Opwekking binnen de 12-mijlszone kan namelijk voordeliger zijn. Het ruimtelijk medegebruik van de Noordzee binnen de 12-mijszone is echter groter dan daarbuiten. Zo kunnen er conflicten zijn met scheepvaart, olie- en gaswinning, zandwinning, defensie en visserij. Bovendien kunnen er grotere effecten zijn op ecologie, toerisme en recreatie.
Deze maatschappelijke kosten batenanalyse (MKBA) maakt inzichtelijk wat de verschillen zijn in maatschappelijke kosten en baten van de realisatie van windmolenparken binnen en buiten de 12- mijlszone en welke zoekgebieden vanuit maatschappelijk perspectief het aantrekkelijkst zijn om te gebruiken voor windenergie bij verschillende productieniveaus.
Het resultaat van de gemonetariseerde maatschappelijke kosten en baten van windenergie binnen de 12-mijlszone is gunstiger dan buiten de 12-mijlszone. Dat wordt veroorzaakt door de lagere aan- leg- en operationele kosten voor windmolenparken binnen de 12-mijlszone. De maatschappelijke kosten door negatieve gevolgen voor andere functies zijn wel hoger dan buiten de 12-mijlszone, maar compenseren in het algemeen niet voor het kostenverschil. Deze (maatschappelijke) kosten hebben onder meer te maken met zandwinning, recreatie, olie en gaswinning, ecologie en scheepvaart.
Het gaat dus alleen om geld. Maatschappelijke nadelen zijn in de vergelijking gewaardeerd in geld, maar de grondslag daarvoor is volstrekt willekeurig. Immers, wat kost de vernietiging van ecosystemen? En hoe waardeer je de schade door afhankelijkheid van je energie van politiek onfrisse landen?
De NWEA, Nederlandse Wind Energie Associatie, reageert op de politieke en maatschappelijke missers:
Het CPB stelt dat vanwege het feit dat het Europese emissiehandelssysteem niet werkt het geen zin zou hebben om te investeren in duurzame energie. Met Europa gemaakte energie- en klimaatafspraken worden door het CPB genegeerd. Daarmee plaatst het CPB zich volstrekt buiten de politieke werkelijkheid en buiten de maatschappelijk realiteit, meent NWEA .
Ook het het Topconsortium Kennis en Innovatie Wind op Zee (TKI Wind op Zee) reageert met een rapport dat ingaat op de argumenten die spelen in het maatschappelijke debat en de politieke besluitvorming rond windenergie op zee. Het rapport, opgesteld door Ecofys en CE Delft, gaat onder andere in op de rol van windenergie op zee in het vermijden van CO2-emissies.
Dat rapport concludeert dat het wel of niet meenemen van de kosten en baten van CO2 zeer relevant is voor de uitkomst.
Het TKI merkt ook op: Het dogmatische standpunt van het CPB is dus dat er onder een emissiehandelssysteem fundamenteel geen baten voor CO2-emissiereductie kunnen zijn. Dat is een vreemd standpunt als datzelfde CPB met het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de Algemene leidraad voor maatschappelijke kosten-baten analyse (2013) aangeeft dat hernieuwbare energie wel degelijk CO2-uitstoot vermijdt, maar dat het effect in een analyse dient te worden vastgesteld.
Opmerkelijk is vervolgens dat zelfs minister Kamp afstand neemt van de uitspraken van het CPB. Ten minste, wat betreft het doorgaan met investeren in wind op zee. Zoals bekend wordt die wel voortgezet binnen de 12-mijl zone, juist vanwege de geldbesparingen. En om minder afhankelijk te zijn van Putin, want met duurzaamheid en milieu heeft hij nog steeds niet veel; daar berichtte Duurzaamnieuws.nl al eerder over.
