Duurzaam en digitaal: gaat dat wel samen?

Na een moeilijk jaar behoeft het geen toelichting dat covid-19 de Nederlandse maatschappij hard heeft geraakt. Velen onder ons hebben ingrijpende veranderingen meegemaakt, zowel op het werk als in de persoonlijke sfeer.

Werknemers die normaal gesproken met collega’s in een kantoortuin zitten, werken sinds maart bijna onafgebroken aan de keukentafel. Om maar niet te spreken van de vele werkenden die níét de luxe hadden om over te stappen op werken vanuit huis. Vergaderapps als Zoom, Google Classroom en Microsoft Teams konden zich dit jaar qua downloads meten met TikTok en Facebook.

Nu het einde van de pandemie nadert, is het niet alleen een opportuun moment om stil te staan bij de verliezen die we hebben geleden, maar ook om een blik op de toekomst te werpen. Die moet er volgens de Europese Commissie groen en digitaal uitzien – met behulp van een herstelfonds van ongekende omvang. Maar gaan die twee kwalificaties wel samen?

Duurzaam verder

Spil in de nieuwe, digitale wereld is het datacentrum. De vraag naar dataopslag neemt exponentieel toe, en de groei van datacenters ook. Bitcoin, de gedecentraliseerde cryptomunt in opkomst, verbruikt evenveel stroom als een klein Europees land. Veel van die energie wordt (in China) met fossiele grondstoffen opgewekt. Double trouble, dus.

Het gros van de datacenters kan en moet groener. Een stevige aanzet daartoe geven een aantal techbedrijven in Silicon Valley, waaronder gigant Apple en clouddienst Dropbox, die ernaar streven om binnen tien jaar volledig klimaatneutraal te zijn. Dat is nodig omdat data in de cloud (die continu beschikbaar moet zijn) de norm wordt. Geen Excel, maar Google sheets; geen planken vol dvd’s meer, maar on-demand streamen op Netflix en Disney+.

Voornoemde techbedrijven geven als het ware het stokje door aan de datacenters, waar de immense hoeveelheden data doorheen lopen. Die worden zo genoodzaakt eveneens te vergroenen. Toch blijven veel datacentra vervuilend, met name in oudere dataparken buiten Europa. Zowel MKB als multinationals kunnen nog flink vooruitgang boeken op het vlak van duurzaamheid. De EU wil dat de komende jaren financieel stimuleren: ruim een derde van het corona-herstelfonds is bedoeld om doelstellingen te financieren uit de Europese ‘Green Deal’ (waarvan het streven een klimaatneutraal Europa in 2050 is).

Een wereld na covid

Er valt meer winst te boeken. Welke tijdens de coronacrisis behaalde verworvenheden slagen we erin te behouden? Eén ding dat 2020 ons getoond heeft, is dat personeel niet per se gebonden is aan een kantoor. Veel mensen kunnen werken vanwaar ze willen, of het nu vanuit hun woonkamer is of in een hotelkamer of vakantiehuisje. Het gevolg daarvan is dat de (zakelijke) CO2- en fijnstofuitstoot, veroorzaakt door ‘vuile’ auto’s, fors wordt teruggedrongen.

Het is te hopen dat werkgevers na de coronacrisis personeel blijven toestaan om vanuit huis te werken, al is het maar voor een deel van de week. Onveilig hoeft dat niet te zijn: met een VPN (Virtual Private Network) maakt een werknemer op een openbaar wifinetwerk – in een hotelkamer of vakantiehuisje – versleuteld verbinding met internet en het bedrijfsnetwerk.

Een groot bedrijf heeft deze oplossing vaak al klaar als er buitendienstmedewerkers onder contract staan. Vervolgens kan de VPN-verbinding relatief makkelijk uitgebreid worden naar binnendienstmedewerkers die vanuit huis komen te werken. Voor het MKB en eenpitters hoort digitale veiligheid nu een groot aandachtspunt te zijn. Privé en zakelijk lopen vaak in elkaar over, met alle risico’s van dien.

Veel tijd voor reflectie is er niet. Een volgende ramp dient zich immers al aan, eentje die de huidige kan overschaduwen: de klimaatverandering.