Kartelwaakhond ACM (Autoriteit Consument & Markt) dreigt een deel van het SER-Energieakkoord op losse schroeven te zetten. De ACM stelt dat de afgesproken sluiting van vijf kolencentrales in strijd is met de mededingingswet en leidt tot een hogere elektriciteitsprijs voor consumenten en bedrijven. Mocht de sluiting van de vijf kolencentrales door de zienswijze van ACM niet doorgaan, dan is de geplande afschaffing van de kolenbelasting niet meer aan de orde. Vooralsnog zijn de natuur- en milieuorganisaties van mening dat de redenering van ACM niet klopt. Zij roepen alle bij het Energieakkoord betrokken partijen op om snel samen een oplossing te vinden om de uitvoering van het akkoord te kunnen starten.
ACM meent dat de maatschappelijke kosten (in de vorm van een hogere stroomprijs) niet opwegen tegen de baten. De ruim 40 organisaties die hun handtekening onder het akkoord zetten, waaronder het kabinet, werkgevers, vakbonden en natuur- en milieuorganisaties, oordeelden dat de maatschappelijke baten wél ruimschoots opwegen tegen de kosten en de effecten van sluiting. Dat ACM een andere mening heeft dan dit brede maatschappelijke veld roept vragen op over de analyse van ACM.
Het argument van de ACM dat de prijs voor elektriciteit zal stijgen door het wegvallen van concurrentie klopt niet. Door het Energieakkoord worden veel meer windmolens op zee gebouwd dan zonder het akkoord. Dit leidt tot een veel grotere daling van de elektriciteitsprijs dan het prijsverhogende effect van de sluiting van de vijf kolencentrales. In Duitsland ligt de stroomprijs nu veel lager dan in Nederland, mede door de hoeveelheid windenergie die in ons buurland wordt opgewekt. Als windmolens eenmaal stroom produceren, kunnen ze dat tegen veel lagere variabele kosten dan gas- en kolencentrales en daardoor zullen ze een prijsverlagend effect veroorzaken. Dit prijsverlagende effect van meer wind op zee is door ACM ten onrechte volledig genegeerd.
Energiebedrijven nu aan zet
Indien de afspraak over de sluiting van de vijf kolencentrales niet doorgaat, betekent dat een tegenslag voor het milieu en het klimaat. Ruim 2600 megawatt aan vervuilend kolenvermogen blijft doordraaien. Het is evident dat de kolenbelasting dan ook blijft bestaan. De natuur- en milieuorganisaties constateren dat de energiebedrijven door de zienswijze van ACM een belangrijke afspraak in het energieakkoord niet kunnen nakomen. Zij roepen de energiebedrijven en hun branche-organisatie EnergieNederland op om snel met een alternatieve oplossing te komen, zodat de overeenkomst toch door kan gaan.
Een mogelijke oplossing is dat de kolenbelasting wordt gedifferentieerd naar vervuiling, zodat de oude en meest vervuilende kolencentrales meer belasting betalen dan de relatief schone. Door een hogere kolenbelasting voor vervuilende centrales zullen deze onrendabel worden en alsnog sluiten. De uitvoering van een dergelijke maatregel zal echter complex zijn.
