De grootste koffiebedrijven ter wereld rapporteren niet transparant over hun resultaten voor verduurzaming van de koffieteelt en doen te weinig om mensenrechten en milieubescherming te waarborgen.
Dit zijn enkele van de bevindingen van de nieuwe Koffiebarometer - het laatste rapport van het koffie collectief bestaande uit: Conservation International, Hivos, Oxfam België en Solidaridad en geproduceerd door Ethos Agriculture.
Niets doen is geen optie
In koffieproducerende landen kunnen koffiebranders en handelaren een cruciale rol spelen in het aanpakken van urgente ecologische en sociale problemen, en het bereiken van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's) van de VN. Helaas zijn het beleid, de plannen en de financiering van koffiebedrijven vaak gericht op kleinschalige projecten en staan niet in verhouding tot de problemen waar de boeren mee kampen.
De Koffiebarometer laat zien dat 15 van de grootste handelaren en koffiebranders in de wereld geen prioriteit geven aan de belangrijkste ontwikkelingsdoelen en dat er een groot gebrek aan transparantie is over de productie, handel en consumptie van koffie. Hoewel sommige bedrijven vooruitgang boeken qua beleid , schieten ze ernstig tekort in de vertaling naar meetbare doelstellingen en het delen van de resultaten. Geen enkel bedrijf boekt serieuze vooruitgang.
Stefaan Calmeyn, programmamanager koffie voor Oxfam België reageert op het rapport: “Grote koffiebedrijven moeten bewijzen dat hun toeleveringsketens vrij zijn van mensenrechtenschendingen en ontbossing, en dat ze investeren in een hoger inkomen voor boeren, betere arbeidsomstandigheden en aanpassingen aan een warmer klimaat. Alleen beleid is onvoldoende; we geloven pas dat bedrijven goed bezig zijn als ze dat kunnen aantonen met concrete resultaten."
Bambi Semroc, van Conservation International, zegt: “We hebben 10 jaar om de duurzame ontwikkelingsdoelen en de afspraken uit het klimaatakkoord van Parijs te halen. Het is aan de koffie-industrie om het voortouw te nemen, investeringen te stimuleren en om de ergste gevolgen van klimaatverandering te vermijden door oplossingen te vinden die mensen, de natuur en de kwaliteit van koffie ten goede komen."
Koffieboeren verdienen nauwelijks
Veel van de problemen in de koffieproductie worden veroorzaakt door een hardnekkig lage koffieprijs voor boeren. Zij leven vaak ver onder de armoedegrens, mede afhankelijk van de grootte van de boerderij, de productiviteit en de organisatie van de koffie-industrie in hun regio. Dit staat in schril contrast met de miljarden die worden verdiend met koffieconsumptie. Die verdiensten zijn sterk geconcentreerd in de VS en Europa.
Nu hun inkomsten dalen, de kosten stijgen en het klimaat opwarmt, wordt het levensonderhoud van veel kleine koffieboeren bedreigd. Dit zet koffieboeren onder voortdurende druk om kosten te besparen. Dat gaat ten koste van lonen en zorg voor natuur en milieu. Het raakt direct de behoeften van plattelandsgemeenschappen. COVID-19 maakt de situatie alleen maar erger. Door de sluiting van kantoren en de horeca werd er minder koffie gedronken, wat in 2020 zorgde voor een productieoverschot van 1 miljoen zakken koffiebonen.
“De koffiesector beseft dat ze ver achter lopen in het realiseren van zelfs de meest elementaire economische, sociale en milieudoelstellingen. De programma’s van bedrijven zijn meestal gericht op grotere productiviteit. Zelfs als daarmee vooruitgang wordt geboekt, is dat nooit voldoende om de sector als geheel te verduurzamen."
Sjoerd Panhuysen van Ethos Agriculture
Van woorden naar daden
De organisaties achter de Koffiebarometer roepen de industrie op om krachtdadig te handelen. Alle grote koffiebedrijven met een miljardenomzet, nemen deel aan een of meer samenwerkingsverbanden om wereldwijd duurzaamheidsbeleid te bewerkstelligen. Maar de resultaten blijven uit. Duurzaam leiderschap ontbreekt. Nu sommige koffiebedrijven publiekelijk vragen om wetgeving voor maatschappelijk verantwoorde productieketens, zouden deze samenwerkingsverbanden kunnen laten zien wat er kan en draagvlak creëren om wetgeving mogelijk te maken. Er is geen tijd te verliezen.
Als een groter deel van de waarde die met koffie wordt verdiend, bij de koffieboeren terecht moet komen, dan hebben samenwerkingsverbanden bindende regels nodig, robuuste mechanismen die veel grotere investeringen mogelijk maken en impact in de hele koffieketen zichtbaar maken.
“Aan het begin van dit nieuwe decennium zien we weer vele mooie nieuwe initiatieven, maar koffiebedrijven rapporteren nog nauwelijks over de resultaten in het afgelopen decennium. We moeten voorkomen dat we weer van alles gaan doen, maar niets bereiken. We moeten nu echt van woorden naar daden."
Heske Verburg, directeur van Solidaridad
Foto: Hans Alting van Geusau
