In Europa en Noord-Amerika zie je steeds minder hommels. Over enkele decennia kunnen ze al uitgestorven zijn, zeggen onderzoekers van de Universiteit van Ottawa.
Door de klimaatverandering, met haar toename van extreme gebeurtenissen als hittegolven en droogtes, ontstaat een soort klimaatchaos. Die kan voor veel diersoorten gevaarlijk zijn.
Maar dat geldt niet voor alle soorten en niet voor elke plaats. Elke soort reageert anders op die chaos. Wat voor de ene soort te warm is, is dat niet noodzakelijk voor een andere soort. Hoe meet je welke soorten het meeste risico op uitsterven lopen door de klimaatverandering en waar dat risico zich vooral voordoet?
66 hommelsoorten
Canadese onderzoekers ontwikkelden daarom een nieuwe meettechniek. Die hebben ze nu getest op hommels. En die blijkt zeer goed te werken, zeggen ze.
Ze verzamelden gegevens over 66 verschillende hommelsoorten in Noord-Amerika en Europa over een periode van 115 jaar (1900-2015). “We ontdekten dat populaties verdwenen in gebieden waar de temperaturen warmer waren geworden”, zegt hoofdauteur Peter Soroye.
“Met onze nieuwe manier om klimaatverandering te meten konden we met een verrassend grote nauwkeurigheid veranderingen voorspellen voor zowel individuele soorten als voor hele gemeenschappen van hommels.”
Massale uitsterving
De kans dat een hommelpopulatie op een bepaalde plaats overleeft, blijkt in één generatie met gemiddeld 30 procent te zijn gedaald.
Hommels verdwijnen met snelheden “die consistent zijn met een massale uitsterving”, zegt Soroye. “Als de achteruitgang in dit tempo doorgaat, kunnen veel van deze soorten binnen enkele decennia voor altijd verdwijnen.”
Beter in de stad, maar hoe lang?
Uit eerder onderzoek bleek dat hommels het beter lijken te doen in de stad dan op het platteland. De reden voor het verschil zagen de onderzoekers in de manier waarop het platteland is veranderd. “Hoewel het op het eerste gezicht bizar lijkt dat een ‘onnatuurlijk’ milieu zoals de stad goed is voor de bijen, mogen we niet vergeten dat de moderne landbouw erg ver verwijderd is van hun natuurlijke habitat”, merkten ze op.
Hoe lang dat nog geldt is de vraag. Want vooral het klimaat in de stedelijke omgeving is erg gevoelig voor verandering en extremere omstandigheden. En die dragen juist bij aan een kleinere overlevingskans.
Bestuivers
Dat heeft verregaande gevolgen want hommels zijn zeer belangrijke bestuivers. Als ze verdwijnen, kan dat ook een zware impact op de groente- en fruitteelt hebben.
Volgens de onderzoekers biedt hun nieuwe meettechniek mogelijkheden om voor verschillende plaatsen het uitstervingsniveau van andere diersoorten te bepalen.
Dat biedt ook hoop, zegt Soroye. “Met een voorspellende tool als deze hopen we gebieden te identificeren waar instandhoudingsmaatregelen cruciaal kunnen zijn om de achteruitgang te stoppen.”
