Virus stoppen? Handen wassen (vooral op een vliegveld)

Als meer mensen hun handen wassen op tien cruciale luchthavens ter wereld, vertraagt dat de verspreiding van virussen significant. Dat zeggen wetenschappers van het Massachusetts Institute of Technology (MIT).

In hun studie tonen ze aan dat meer aandacht voor handhygiëne bij reizigers in tien cruciale luchthavens, de verspreiding van verschillende infectieziekten sterk zou kunnen reduceren. Hoe zorgvuldiger reizigers hun handen wassen tijdens de wachttijd die ze doorbrengen op een luchthaven, hoe meer effect.

Wuhan

De studie die in december vorig jaar, vlak voor de uitbraak van het coronavirus in Wuhan (China) werd gepubliceerd in het tijdschrift Risk Analysis, gaat met name over de verspreiding van infectieziektes zoals de griep.

De persdienst van het MIT brengt, net naar aanleiding van het coronavirus, de studie opnieuw onder de aandacht en de auteurs stellen in een bijkomend communiqué dat “de resultaten ook relevant zijn voor de huidige uitbraak”.

Volgens de vijf auteurs zijn mensen “verrassend nonchalant wat handen wassen betreft, zelfs op drukbezochte plaatsen zoals luchthavens, waar duizenden reizigers vanuit verschillende bestemmingen samenkomen en er massaal zaken zoals armleuningen van zetels, check-in-balies en deurknoppen van toiletten aanraken.”

Water en zeep

Ze analyseerden data uit eerdere onderzoeken en kwamen zo tot de vaststelling dat naar schatting slechts 20 procent van de reizigers op luchthavens schone handen heeft – dat wil zeggen dat ze hun handen het afgelopen uur hebben gewassen met water en zeep gedurende minstens 15 à 20 seconden. De andere 80 procent van de reizigers zijn “potentieel alles aan het besmetten wat ze aanraken met de ziektekiemen die ze met zich meedragen”, zegt hoofdauteur Christos Nicolaides.

“70 procent van de mensen die naar het toilet gaan, wast nadien de handen”, zegt Nicolaides. “De overige 30 procent niet. Van de mensen die de handen wel wassen, doet slechts de helft het correct.” Je handen even kort spoelen met water is niet voldoende om ze helemaal schoon te krijgen, zegt hij.

Deurknoppen

Deze cijfers in combinatie met de geschatte blootstelling aan vervuilde oppervlakken zoals deurknoppen en de desks van balies op luchthavens, leidt tot de geschatte 20 procent mensen waarvan het team stelt dat ze smetteloze handen hebben.

De wetenschappers berekenden dat een focus op betere handhygiëne op alle luchthavens ter wereld, de verspreiding van ziekten met bijna 70 procent zou kunnen vertragen.

Omdat het implementeren van dergelijke maatregelen wereldwijd vrijwel onmogelijk is, suggereert de studie dat strenge handhygiëne doorvoeren op tien cruciale luchthavens nog steeds een aanzienlijke vermindering van de verspreiding van ziekten kan verwezenlijken.

Die tien locaties zouden moeten worden gekozen op basis van de oorspronkelijke locatie van een virale uitbraak. Aandacht voor strikte handhygiëne op deze tien plaatsen zou de verspreiding van een virus met 37 procent vertragen, schatten de onderzoekers.

120 luchthavens

De onderzoekers identificeerden 120 luchthavens die het meest invloedrijk zijn bij het verspreiden van ziekten. Het zijn niet noodzakelijk degene met het meeste verkeer. Ze noemen bijvoorbeeld de luchthavens van Tokio en Honolulu vanwege hun grote invloed.

Hoewel ze respectievelijk op de 46e en de 117e plaats staan in termen van vliegverkeer, kunnen ze aanzienlijk bijdragen aan de verspreiding van ziekten omdat ze directe verbindingen hebben met enkele van 's werelds grootste luchthavens en zich precies tussen het oosten en het westen bevinden.

Focussen op het correct wassen van de handen op de tien luchthavens uit deze lijst die het dichtst bij de locatie van de virusuitbraak liggen, is volgens de onderzoekers de meest effectieve manier om de verspreiding van virussen zoals corona te bestrijden.

Ook de Wereldgezondheidsorganisatie heeft met de uitbraak van het coronavirus opgeroepen tot strikte handhygiëne. Ze noemden dit “de meest kosteneffectieve maatregel” om de verspreiding van het virus tegen te gaan, naast andere maatregelen zoals het gebruik van mondmaskers of reisbeperkingen.