De opwekking van lokale energie gaat razendsnel. Kijk maar om u heen, elke week komen er ergens zonnepanelen bij. Én nieuwe windmolens. Én nieuwe biogascentrales. Én lokale warmteprojecten waarbij restwarmte, geothermie en warmtekoude-opslag wordt toegepast. Én lokale energieopslag in batterijen, zoals de powerwall van Tesla. Heel veel én, én, én… Betekent dit dat we het ‘oude’ systeem kunnen afschrijven, dat we straks wel zonder kunnen? U weet waarschijnlijk heel goed dat dat niet het geval is. Maar wat dan wel, want deze lokale ontwikkelingen zullen door blijven gaan.
Één ding weten we alvast zeker: we gaan onze huidige ‘assets’ straks anders gebruiken. We doen meer lokaal - hoeveel lokaal weten we nog niet precies - en we doen minder centraal. Dat heeft gevolgen voor ons energiesysteem. Naast de zichtbare gevolgen, zoals minder grote centrales in het landschap en minder kooktoestellen op aardgas in huis, zijn er ook niet-zichtbare gevolgen. Die zijn onder andere economisch en institutioneel van aard. Hoe gaan we om met leveringszekerheid? Wie gaat dat betalen en welke regeltjes hebben we daarvoor nodig? Blijven we allemaal betalen voor een centrale infrastructuur of betalen de ‘autarken’ daar niet meer aan mee? En hoe zit het met minima? Mogen zij voor wie duurzaam nu te duur is, betalen voor ‘soon to be stranded assets’?
Compacte energieopslag
Een voorbeeld dat goed illustreert dat we op een kruispunt staan tussen lokaal en centraal, is compacte energieopslag in accu’s, zoals de eerder genoemde powerwall. De businesscase is er nog niet en als straks salderen tegen gunstige tarieven niet meer mag, verbetert het verdienmodel van accu’s in huis. Dat is positief voor lokale energie. Tegelijkertijd kan dat ertoe leiden dat de penetratie van zonnepanelen afneemt, omdat het verdienmodel misschien verslechtert. Hoe gaan we dit varkentje wassen? Of doen we nog maar even niets? Het moment dat daarover beslist zal moeten worden nadert.
Een ander voorbeeld zijn warmtenetten versus gasnetten. Kiezen we lokaal voor groen gas, een interessante optie in bijvoorbeeld agrarische gebieden die minimale aanpassingen vergen of kiezen we ervoor om grotere gebieden langzaam maar zeker over te zetten naar warmtenetten? Voor beide is iets te zeggen en waar ligt het omslagpunt? En wie bepaalt dat?
Rol burger van belang
Het zijn spannende tijden en dat blijven ze voorlopig ook. We zullen nog een tijdje naar dat kruispunt van beslissingen toe bewegen en hoe dichter bij we komen, hoe urgenter het wordt om te weten welke keuzes verstandig zijn. De burger speelt een belangrijke rol daarin en de burger is een veelkoppig organisme…
Is lokaal het helemaal of wordt het in de toekomst een mix met centraal? U bent vast benieuwd naar de mening van experts! Dan nodig ik u van harte uit om de conferentie ‘Energieopslag & -distributie 2017’ bij te wonen op 2 februari 2017 in Utrecht. U krijgt vast niet alle antwoorden, maar u krijgt wel meer inzicht in overwegingen die een rol spelen bij de hier benoemde beslissingen. U hoort ook hoe koplopers in Nederland dit hebben aangepakt. Meer informatie vindt u op www.energieopslagcongres.com.
Ik hoop u op 2 februari te begroeten!
Jörg Gigler
Dagvoorzitter EOD2017