De luchtvervuiling blijft hoog in Europa. Als gevolg hiervan worden veel EU-burgers nog steeds blootgesteld aan illegale en gevaarlijke niveaus van vervuiling. Vooral in Italië en Polen zijn de omstandigheden slecht, blijkt uit nieuwe gegevens van het Europees Milieuagentschap (EEA).
Hoewel de corona lockdowns die in het voorjaar van 2020 door bijna alle lidstaten zijn ingevoerd, hebben geleid tot een aanzienlijke vermindering van de luchtvervuiling, had meer dan de helft van de 323 door het EMA geanalyseerde steden een slechte luchtkwaliteit, meldt EUObserver.
Uit de analyse, die vorige week (17 juni) werd vrijgegeven, blijkt dat slechts 39 procent van de steden als “goed” wordt gecategoriseerd – wat betekent dat het niveau van langdurige blootstelling aan fijnstof (PM2,5) onder de drempel komt die is vastgesteld door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Fijnstof is afkomstig van emissiebronnen zoals wegvervoer, industriële processen of landbouw – het is een van de luchtverontreinigende stoffen met de grootste impact op de gezondheid, wat leidt tot hart- en vaatziekten en aandoeningen van de luchtwegen.
Hoewel de EU in 2015 wettelijk bindende luchtkwaliteitsnormen heeft vastgesteld om luchtverontreiniging aan te pakken (een limiet voor PM2,5 van 25 g/m3), zijn ze minder streng dan de WHO-normen (10 μg/m3).
Blootstelling aan fijnstof veroorzaakte in 2018 ongeveer 417.000 vroegtijdige sterfgevallen in 41 Europese landen – 60.000 minder dan 10 jaar eerder. Geschat wordt dat het terugdringen van de luchtvervuiling tot het door de WHO aanbevolen niveau in de EU jaarlijks 51.213 vroegtijdige sterfgevallen kan voorkomen.
De beste en de slechtste
Van 2019 tot 2020 waren de drie schoonste steden in Europa op het gebied van luchtkwaliteit Umeå in Zweden, Tampere in Finland en Funchal in Portugal. Het Zweedse Uppsala en Stockholm, het Estse Tallinn en Narva en Tartu, het Noorse Bergen en Trondheim en het Spaanse Salamanca behoorden ook tot de top 10 van de EER-lijst.
Daarentegen waren Nowy Sacz in Polen, Cremona in Italië en Slavonski Brod in Kroatië de drie meest vervuilde steden in Europa – die allemaal de limiet van de EU voor luchtvervuiling overschreden. Andere Poolse (Zgierz, Piotrkow Trybunalsi, Zory en Krakau) en Italiaanse steden (Vicenza, Brescia en Pavia), evenals de stad Veliko in Bulgarije, registreerden ook de slechtste luchtkwaliteit in Europa. Er lopen momenteel 15 inbreukprocedures tegen lidstaten wegens het niet respecteren van de fijnstoflimieten op nationaal niveau.
Het Europese Hof van Justitie heeft geoordeeld dat Bulgarije, Polen, Roemenië, Italië en Hongarije allemaal de wettelijke limieten voor luchtvervuiling hebben overschreden, waardoor de menselijke gezondheid wordt ondermijnd.
Maar de Europese Commissie heeft Frankrijk, Griekenland en Slowakije ook doorverwezen naar de hoogste rechtbank van de EU vanwege de slechte luchtkwaliteit. Nog eens zeven zaken bevinden zich momenteel in het stadium van een met redenen omkleed advies of een aanmaningsbrief, wat de eerste stappen zijn van een inbreukprocedure.
Alleen steden met een bevolking van meer dan 50.000 inwoners, die de luchtkwaliteit gedurende minimaal 75 procent van de periode hebben gecontroleerd, zijn opgenomen in de EER-analyse.
In mei heeft de EU-commissie een plan onthuld om de vervuiling van lucht, water en bodem tegen 2050 te verminderen tot niveaus die niet langer schadelijk zijn voor de menselijke gezondheid en natuurlijke ecosystemen – wanneer de EU ook klimaatneutraal wil worden.
