NBM Case: Repair Café, Weggooien? Mooi niet!

Repair Cafes zijn gratis toegankelijke bijeenkomsten waar mensen samen kapotte spullen repareren. Dat is goed voor het milieu en voor de gemeenschapszin.

Inleiding

In 2009 begon Martine Postma met het ‘Repair Café’. Sindsdien is het concept over de hele wereld verspreid. Op dit moment zijn er al meer dan 850 Repair Cafés in twintig landen. Na het succes van het eerste Repair Café, richtte Martine de Stichting Repair Café op. Sinds 2011 biedt zij ondersteuning aan vrijwilligers in binnen- en buitenland die zelf een Repair Café willen beginnen.

Martine Postma is met het Repair Café begonnen omdat er in Nederland ontzettend veel wordt weggegooid. Dingen die defect zijn worden weggegooid terwijl ze nog prima bruikbaar zijn na een eenvoudige reparatie. Dit komt omdat mensen het niet meer gewend zijn om zelf dingen te repareren. De kennis voor het repareren verdwijnt snel en de mensen die deze kennis wel nog bezitten worden niet altijd even hoog gewaardeerd. Daarmee wordt de ervaring die zij hebben vrijwel niet benut.

Principes

Repair Cafés zijn gratis toegankelijke bijeenkomsten waar (samen) alledaagse dingen worden gerepareerd. In de Repair Cafés zijn materialen en gereedschap aanwezig om allerlei soorten reparaties uit te voeren. Ook zijn er deskundige vrijwilligers aanwezig die kunnen helpen en aanwijzingen kunnen geven om een reparatie tot een goed einde te brengen. Op deze manier valt er altijd wat te leren. Mensen die geen kapotte spullen meenemen kunnen helpen bij de reparatie van een ander of kunnen inspiratie opdoen aan de leestafel.

Het belangrijkste doel van het Repair Café is om mensen te helpen kapotte spullen te repareren en kennis over te brengen. Daarnaast is het doel om mensen vandaag de dag bewust te maken van de mogelijkheid om te repareren. Op die manier kunnen namelijk kosten worden bespaard en wordt het milieu minder zwaar belast. De hoeveelheid grondstoffen en energie die nodig is om nieuwe producten te maken, wordt op deze manier beperkt, evenals de CO²-uitstoot. Bij het fabriceren van nieuwe producten komt immers CO² vrij.

Daarnaast probeert het Repair Café meer aandacht te genereren voor het repareren om op die manier meer klanten te werven voor professionele reparateurs. Het komt regelmatig voor dat mensen worden doorverwezen naar professionals. De Repair Cafés vormen daarom geen concurrentie voor professionele reparateurs. Tenslotte heeft het Repair Café het doel om de sociale cohesie te bevorderen door buurtgenoten met verschillende etnische achtergronden en drijfveren met elkaar in contact te brengen. Dit willen zij bereiken door de inspirerende laagdrempelige bijeenkomsten.

Ontwerp

Sinds 2007 zet Martine Postma zich op allerlei manieren in voor duurzaamheid op lokaal niveau. Vanaf die periode is ze begonnen met het ontwikkelen van dit nieuwe business model. In 2009 was het idee ver genoeg uitgewerkt om een Repair Café te openen.

De drijfveer voor het ontwikkelen van dit model was het idee dat mensen hebben wanneer een product defect of stuk is. Tegenwoordig als iets kapot is, koopt men gewoon een nieuw product, terwijl het vaak met een eenvoudige reparatie nog jarenlang meegaat. Het repareren van producten en machines zijn mensen verleerd; het is simpelweg uit

de mode geraakt. Mensen weten niet wat schaarste is en gaan niet zuinig om met hun spullen. Met de Repair Cafés probeert Martine Postma de mentaliteit van mensen te veranderen. De kern van het idee van het Repair Café is dan ook mensen opnieuw kennis te laten maken met de mogelijkheid tot het repareren van producten en machines. Mensen leren denken in oplossingen in plaats van problemen.

Verschillende mensen zijn betrokken bij het ontwikkelen van het NBM: Martine Postma zelf, de verschillende eigenaren van de Repair Cafés, de reparateurs die komen helpen bij de repareersessies en natuurlijk de mensen die gebruik maken van een Repair Cafés.

In principe is het business model klaar en uitgewerkt. Mensen die geïnteresseerd zijn kunnen zelf onder de naam ‘Repair Cafe’́ een eigen Repair Café beginnen, zelfs in het buitenland. Dit kan alleen wanneer het business model duidelijk is en uitgewerkt. De Repair Cafés bestaan op dit moment zeven jaar, de stichting Repair Café bestaat vijf jaar. Het eerste Repair Café werd georganiseerd op 18 oktober 2009 en was een groot succes. Mensen waren enthousiast en veel producten en machines werden gerepareerd.

In het business model van het Repair Café komen de transactievormen ruilen, delen en creëren voor. Ruilen in de vorm dat er tijd geruild wordt voor kennis en hulp op het gebied van repareren. Er wordt gereedschap gedeeld in de Repair Cafés; iedereen mag er gebruik van maken mits er normaal mee om wordt gegaan. Ook wordt er natuurlijk kennis gedeeld door de deskundigen die aanwezig zijn tijdens de repareersessies. Tenslotte wordt er samen met de klanten en de deskundige gecreëerd, namelijk een gerepareerd product/machine.

De transactiemiddelen die worden gebruikt zijn diensten, tijd, kennis en eventueel geld. Geld kan alleen gedoneerd worden dus het is niet een noodzakelijk transactiemiddel. Er wordt niet gewerkt vanuit het idee dat toegang en (functioneel) gebruik handiger en duurzamer zijn dan bezit van alle mogelijke goederen. Er wordt meer gewerkt vanuit het idee dat men zuinig moet zijn op alle mogelijke goederen die men bezit.

Waardepropositie

Het aanbod van het Repair Café is een dienst, namelijk kennis en hulp voor het repareren van een product of machine. Duurzaamheid is een passie van Martine Postma en dit was in de eerste plaats de gedachte achter het Repair Café. Daarnaast was er ook frustratie over het feit dat mensen het repareren van producten en machines verleerd zijn. Mensen denken niet na over de acties die ze doen, omdat de meeste generaties geen schaarste hebben meegemaakt. Vaak wordt er vooral aan comfort en menselijk gemak gedacht in plaats van aan het milieu.

In vergelijking tot de concurrentie is de dienst gratis. Maar de Repair Cafés zijn eigenlijk geen concurrentie voor professionele reparateurs omdat de Repair Cafés het repareren juist onder de aandacht willen brengen. Het komt dan ook regelmatig voor dat bezoekers doorverwezen worden naar professionals. Bovendien zijn de mensen die een Repair Café bezoeken vaak geen klant van professionele reparateurs. Vaak gooien mensen de kapotte producten weg, omdat ze geen professionele reparateur kunnen vinden of omdat ze een reparatie te duur vinden. Repair Cafés kunnen er dus ook voor zorgen dat meer klanten het kleine aantal professionele reparateurs weten te vinden.

Het NBM is zeker opschaalbaar en dit gebeurt op dit moment dan ook. De Repair Cafés vormen op dit moment een wereldwijde beweging die zich in zet voor het behoud van reparatiekennis in de samenleving en voor beter repareerbare producten.

Community

De community van het Repair Café bestaat uit de enthousiastelingen die ook een Repair Café willen beginnen. Zij worden bereikt via de website en via mond-tot-mondreclame. Daarnaast behoren de professionals die hun kennis en vaardigheid overbrengen op de klanten van het Repair Cafe tot de community. Zij worden vaak enthousiast door een bezoek aan een Repair Café. Er zijn bijvoorbeeld professionals die na een bezoek blijven hangen. Verder zijn er natuurlijk de klanten van het Repair Café die langskomen om een product of machine te laten repareren. Ook zijn er financiers voor het Repair Café namelijk de Stichting Doen en het VSB fonds. Verder heeft het Repair Café ook nog een aantal partners: Henkel, Wecycle, Conrad en KICI. Deze bedrijven dragen allemaal bij door het geven van donaties en in de vorm van korting op benodigdheden.

De community is gevormd door aankondigingen via internet (Facebookpagina, forum en gastenboek) en reclamefolders.

Er zijn afspraken gemaakt voor mensen die een eigen Repair Café willen beginnen onder de naam van de stichting Repair Café. Ook zijn er regels en afspraken voor de klanten die langskomen bij het Repair Café. Het is bijvoorbeeld niet de bedoeling dat mensen hun producten en machine afleveren bij het Repair Café en later ophalen wanneer het gerepareerd is.

De relaties binnen de community zijn vrij informeel maar toch is alles vastgelegd in afspraken en regels om alles in goede banen te kunnen leiden. De community speelt een zeer grote rol in het creëren van de waardepropositie. Want als de leden van de community zich niet goed genoeg inzetten, komt er niets terecht van het idee van het Repair Café.

Resultaten

Het Repair Café heeft een duidelijke waarde voor de buurt. De deelnemers en klanten komen voornamelijk uit de directe omgeving, en dat komt het onderlinge contact ten goede. Tegenwoordig heeft de maatschappij een veel individuelere instelling dan vroeger. Dit heeft als gevolg dat men in een buurt veel minder naar elkaar om kijkt. Juist door ontmoetingsplaatsen zoals het Repair Café, komt het buurtgevoel weer meer terug. En dat is erg positief.

Ook voor het milieu hebben de Repair Cafés duidelijk toegevoegde waarde, vooral omdat er minder wordt weggegooid. Nu wordt ook wel gezegd dat juist nieuwe spullen milieuvriendelijker zijn dan oudere spullen. Maar dan wordt vergeten dat er achter de productie van nieuwe spullen vervuilende fabrieken zitten. Daarnaast worden de meeste spullen die men meeneemt naar een Repair Café niet dagelijks gebruikt of slechts voor korte duur, of ze verbruiken überhaupt geen energie. Men kan bijvoorbeeld denken aan stofzuigers, koffiezetapparaten en tablets of telefoons, maar ook aan fietsen, speelgoed of truien met mottengaatjes.

De genoemde voordelen zijn niet in cijfers uit te drukken maar het zal duidelijk zijn dat het kopen van nieuwe spullen milieutechnisch zeker niet voordeliger is dan reparatie hiervan.

Naast de genoemde voordelen draagt het Repair Café vooral bij aan de mentaliteitsverandering in de samenleving. Dit is een vereiste om mensen bewuster en enthousiaster te maken voor een duurzame samenleving. Want of men het nu leuk vindt of niet, voor de toekomst van de samenleving is dit bittere noodzaak.

Conclusie

Door het toenemende belang van een duurzame samenleving is het nodig dat bedrijven hierop anticiperen. Deze gedachtegang wordt ondersteund door de volgende uitspraak op de website van Nieuwe Business Modellen: ‘Duurzaam ondernemen is steeds belangrijker voor mensen, organisaties en overheden. Het zou eigenlijk de basis voor elk project, initiatief of organisatie moeten zijn’ (Nieuwe business modellen, sd).

Het Repair Café heeft alles wat een nieuw business model geacht wordt te hebben. Er wordt economische, sociale en ecologische waarde gecreëerd. Het Repair Café brengt mensen bij elkaar en stimuleert een mentaliteitsverandering wat betreft het weggooien van spullen. Dit heeft tot gevolg dat, tot nu toe op kleine schaal, het milieu minder wordt belast met de productie en logistiek van nieuwe spullen, en er minder afval is.

Website:             http://www.repaircafe.org

Youtube:            https://www.youtube.com/user/RepairCafeNederland

Casusauteurs: Jan Jaap van Kempen en Randy Bank, studenten Social Enterprise Design van de Minor BM, Hogeschool Utrecht