Oliesector blijft te veel vasthouden aan het oude
Afgelopen week presenteerden oliemaatschappijen BP, Chevron, ExxonMobil en Shell winstdalingen van 40 tot 70 procent. Ze verwezen naar de sterk gedaalde olieprijs, maar hier is meer aan de hand.
De energiewereld verandert snel. Elektriciteitsmaatschappijen gingen de oliemaatschappijen al voor en zijn in een tredmolen van grote veranderingen geraakt. De opkomst van thuisopwekking en grootschalige duurzame energieopwekking hebben geleid tot een overaanbod van elektriciteit. Gascentrales worden gesloten of in de mottenballen gezet en bedrijven stellen scherpere doelen voor groene energie. Te laat reagerende energiebedrijven die verzuimd hebben te investeren in de energietransitie worden geconfronteerd met oplopende verliezen.
Iets soortgelijks staat oliemaatschappijen te wachten. De olieprijs is gekelderd tot onder niveaus van tien jaar geleden en zal daar volgens deskundigen de komende jaren blijven. Stijgende kosten van winning van olie en gas zetten de marges verder onder druk. Tegelijk is de afboeking van 'stranded assets' begonnen, het afschrijven van olievoorraden die niet meer rendabel te winnen zijn. Dit wordt nog eens versterkt wanneer CO2-uitstoot serieus begrensd en beprijsd gaat worden.
Verouderde bedrijfsmodellen
Intussen krijgt de transitie naar duurzame energie vaart. Gebouwen worden op steeds grotere schaal verduurzaamd en energie-neutraal. De investeringen van industrieën in energiebesparing en duurzame energieopwekking stijgen. Terwijl elektrisch rijden dicht tegen een doorbraak zit, zijn zogenaamde solar fuels in ontwikkeling zodat ook vliegtuigen in de toekomst op schone energie kunnen vliegen. Het gevolg is een daling van de vraag naar fossiele brandstoffen die wel eens sneller kan gaan dan waar oliemaatschappijen nu vanuit gaan.
Nog altijd teert de sector op verouderde bedrijfsmodellen gebaseerd op het leeghalen van natuurlijke bronnen met grote milieugevolgen. Maar de wereld verandert snel. Niet alleen zijn makkelijk winbare bronnen inmiddels leeggeraakt. Ook de opvattingen bij publiek en (pensioen)beleggers veranderen. We zien dat in de verontwaardiging over olie- en gasboringen in kwetsbare natuurgebieden en in de toegenomen bezorgdheid over klimaatverandering. De oliesector blijft echter vasthouden aan het oude. Bij bedrijven als Kodak en Nokia hebben we gezien waar dit toe kan leiden.
Een voorbeeld is Shell dat dit voorjaar een bod deed van 64 miljard euro op gasbedrijf BG en daarmee groot inzet op een toekomst van fossiele brandstoffen en gas in het bijzonder. De vraag is of zij hiermee niet een veel te grote gok neemt op de toekomst die zij nog altijd als fossiel ziet. Daar komt bij dat LNG, vloeibaar gemaakt gas dat het hoofdproduct is van BG, het milieu bijna net zoveel belast als andere brandstoffen, wanneer de hele keten van winning, verwerking, transport en verbranding wordt beschouwd. Met een overstap door Shell van olie op gas schiet het milieu dus weinig op.
Nieuwe werkelijkheid
In plaats van wegredeneren van de aankomende disruptie, kan Shell beter de nieuwe werkelijkheid onder ogen zien. Met zijn kapitaalkracht en expertise zijn er voor Shell volop mogelijkheden om een sterke positie op te bouwen in de energietransitie. Denk aan boringen en aanleggen van ondergrondse leidingen ten behoeve van aardwarmte of het plaatsen en exploiteren van installaties op zee voor de opwekking van wind-, getijden- of golfslagenergie. Er liggen tal van kansen voor het creëren van aandeelhouderswaarde door te investeren in nieuwe verdienmogelijkheden en tijdig uit te faseren in fossiele brandstoffen.
Nu 64 miljard euro vastleggen in de overname van een oud gasbedrijf zou een kapitale vergissing zijn. Daarmee bezegel je het lot van het bedrijf, medewerkers en aandeelhouders. Hoe anders zou dit zijn wanneer die 64 miljard geïnvesteerd zou worden in het opbouwen van een positie in de sterk groeiende markt voor duurzame energie. De ontwikkelingen in markten en technologie bieden hiertoe volop kansen. Met deze stap zal Shell in mij en vele anderen weer een aandeelhouder vinden.
Eric Broekhuizen is ondernemer, investeerder en auteur van De Vergeten Oplossing, tevens ex-aandeelhouder Shell.
Meer artikelen uit de categorie: Inzicht, Opinie
Alvast bedankt - en blijf gezond!
Het is jammer dat onze regering zich mee laten slepen door bedrijven wand het roer moet om naar schone energie en geen kern en kolen energie meer. het kan best geen subsidie meer voor kern en kolen. we moeten ook nog denken aan onze kinderen en kleinkinderen en wat er na komt ik voorzie nog grote rampen in de toekomst die vele mensen zullen treffen.
zelf 45 zonnepanelen en al twee jaar geen gas meer, CO2 neutraal op de auto na ben wel overgestapt naar een klein driecilinder die minder verbruikt en ik rij minder km met auto.
@Richard: vergeet het maar, door in te zetten op minder vervuilende, maar nog steeds fossiele energie duurt de transitiefase onnodig lang en verbruikt investeringsbronnen die veel beter direct op duurzame energie kunnen worden ingezet.
Het getuigd van kortzichtigheid en korte termijn geldgewin dat shell zijn zonne-energie divisie al weer jaren geleden heeft af gestoten!!!
Voor de transitiefase is er behoefte aan een minder vervuilende brandstof die flexibeler ingezet kan worden zoals gas. Kolencentrales wekken nu nog meer dan de helft van de benodigde stroom op en stoten veel meer CO2 uit dan gas of nucleaire centrales.
Zolang er géén duurzame opslag van elektriciteit mogelijk is zullen zelfs 10.000 zonnepanelen en 1.000 windmolens extra per dag de behoefte aan stroom niet altijd kunnen opvangen.
Shell gaat van olie naar gas met de aankoop van BG, dat is wel degelijk een zet naar een duurzamere toekomst voor de komenden 50 jaar, maar kan geen einddoel zijn. Het lijkt erop alsof Shell wel een poging doet om minder vervuilend te zijn.
De aankoop van BG deed mij denken aan de afgelopen jaren van KPN en de NS. Ook Shell wil graag groeien en de grootste jongetje zijn. Dat komt omdat managers geen feeling hebben met de ontwikkelingen van het bedrijf en techniek, maar alleen feeling hebben van geld. Iedereen die nu aandeelhouders zijn van Shell raakt zijn vermogen kwijt als Shell niet snel transformeert. Het is een kwestie van tijd. Als er in Nederland elke werkdag ruim 100 zonnepaneelinstallaties bij komen, komt dat neer op 2,2 procent minder klanten. Zelfs nu in November komen er 100 per werkdag bij. Dan maar te zwijgen over bijvoorbeeld het windpark Nobelwind van Meewind wat in 2017 operationeel zal zijn.
Eindelijk zijn ze hun monopolystatus aan het kwijtraken