Meren over de hele wereld drogen op en ons drinkwater verdampt. Nieuw onderzoek onthult dat meer dan de helft van 's werelds grootste meren en reservoirs de afgelopen dertig jaar veel water heeft verloren. Het onderzoek over opdrogende meren werd gepubliceerd in het tijdschrift Science.
Onze meren bevatten bijna 90% van het vloeibare zoetwater en ze vormen onvervangbare bronnen van drinkwater, irrigatie en energie. Ze zijn bovendien een vitale leefomgeving voor dieren en planten. Ongeveer een kwart van de wereldbevolking woont in het stroomgebied van een opdrogend meer.
Klimaatverandering zorgt er al decennia lang voor dat het waterpeil in veel meren structureel daalt. Maar er zijn meer oorzaken ontdekt. Het waterpeil in de meren schommelt als reactie op natuurlijke schommelingen in regen- en sneeuwval, maar wordt in toenemende mate beïnvloed door menselijk handelen.
Dat werd duidelijk na onderzoek van satellietmetingen van bijna 2.000 van 's werelds grootste meren en reservoirs, verspreid over hele planeet. Samen zijn die goed voor 95% van de totale wateropslag in meren op aarde. Meer dan de helft daarvan heeft aanzienlijke hoeveelheden water verloren. Dat verlies kan worden toegeschreven aan zowel menselijke activiteiten als aan klimaatverandering, aldus het rapport.
Meerdere oorzaken voor opdrogen
Dat zo veel meren opdrogen heeft niet overal dezelfde oorzaak. Klimaatverandering zorgt in veel gebieden voor extra verdamping. Dat gebeurt in warme streken, maar ook in het poolgebied. Daar komt het door het verdwijnen van ijs, waardoor en er wateroppervlak wordt blootgesteld aan de opwarmende lucht.
Als meren krimpen, kan dit ook bijdragen tot een verdroging van het omringende stroomgebied, aldus de studie, waardoor de verdamping toeneemt en de meren sneller achteruitgaan.
Niet-duurzaam waterverbruik en verspilling zijn andere belangrijke oorzaken voor het opdrogen van meren.
In reservoirs speelt daarbij nog een ander effect: doordat er steeds meer sediment in de reservoirs spoelt, neemt het volume af en kunnen ze minder water opslaan. En ook dat proces kan toenemen als gevolg van klimaatverandering. Zoals door het toenemen van bosbranden, waardoor de bodem minder goed wordt vastgehouden en wegspoelt, reservoirs in.
Al deze veranderingen kunnen cascade-effecten hebben. Die zorgen voor afname van de waterkwaliteit, toename van giftige algenbloei en verlies aan biodiversiteit.
Ook toename, maar vaak de verkeerde
Natuurlijk zijn er ook plekken waar de hoeveelheid water in meren juist toeneemt. Hierbij gaat het meestal om meren in minder bevolkte gebieden, waaronder gebieden in de noordelijke Grote Vlakten van Noord-Amerika en het binnenland van het Tibetaanse Plateau. Waar smeltende gletsjers de meren vullen, levert dat vaak nieuwe risico's op voor de mensen die er stroomafwaarts wonen. En water dat zich ver van de bewoonde wereld verzamelt kan moeilijk worden gebruikt als drinkwater en voor de landbouw.
