Oproep van Greenpeace:  Stop misleidende advertenties

Vanaf 4 oktober heeft Greenpeace een voorstel gelanceerd om de misleidende reclames door oliemaatschappijen te verbieden. Het betreft een Europees Burger Initiatief dat een miljoen handtekeningen nodig heeft om door de Europese Commissie serieus te worden genomen. 

Greenpeace liet een onderzoek doen door “DeSmog” waarbij meer dan 3000 online advertenties door zes verschillende oliebedrijven zijn geanalyseerd. In het rapport “Words versus Action: The Truth behind Fossil Fuel Advertising” staat dat met name Shell het bont maakt. Meer dan 80% van de advertenties gaven de suggestie dat Shell meer geld uitgeeft aan duurzame energie dan aan fossiel, terwijl juist het omgekeerde het geval is. Dit soort advertenties zijn dus misleidend en worden gekarakteriseerd als “Greenwashing”

Ik heb natuurlijk gelijk de petitie ondertekend, maar eerlijk gezegd betwijfel ik of er door de advertenties zo veel meer benzine verkocht wordt. Intussen blijkt dat de COVID epidemie veel mensen uit de trein naar de auto gejaagd heeft en dat ook het thuiswerken de verkeersdrukte niet heeft verminderd. Het zijn dan ook geen aanprijzingen voor verkoop van meer fossiele producten, maar pogingen om het negatieve imago van de olie- en gasindustrie wat rooskleuriger te maken. Nou, dat imago kan inderdaad niet slechter.

Al sinds het begin van de jaren 80 probeert de fossiele industrie het publiek te misleiden. Het Amerikaanse Petroleum Institute (API) bundelde vanaf 1988 alle krachten om via een netwerk van schijnwetenschappers het klimaatprobleem te ontkennen en om met enorme lobbykracht de politiek onder druk te zetten om vooral geen maatregelen te treffen tegen het gebruik van fossiele energie. Het is een uitermate machtige organisatie die via een heleboel instituten en vele miljarden dollars van de gebroeders Koch in de hele wereld actief is.

In ons land zijn bekende apostelen van deze blijde boodschap Hans Labohm en  Salomon Kronenberg. Ook zogenaamde politici als Thierry Baudet, Geert Wilders en Joost Eerdmans zijn hierbij aangesloten en zetten zich af tegen de “klimaatgekkies”. Aangezien niets doen tegen klimaatverandering ons uiteindelijk veel duurder komt te staan dan de energietransitie, kun je dat woord klimaatgekkies beter als een boemerang terug laten komen en voor hen gebruiken.

In de VS is de fossiele lobby nog veel sterker. Behalve Donald Trump, Sarah Palin en James Imhofe die beweren dat het klimaatprobleem een “Hoax” is, zijn er heel veel conservatieve congresleden  van overtuigd dat God hen niet in de steek zal laten of dat de olie ook door God is geschapen om de mensen te behagen.

Nog belangrijker is het geld dat door de fossiele industrie uitgegeven wordt om de republikeinen te sponsoren, de campagnekassen te spekken en de congresleden te bestoken met lobbyisme. Het gaat daarbij om vele miljoenen die kunnen worden gezien als zeer lucratieve investeringen want de hoeveelheid subsidies die de fossiele industrie er voor terug krijgt is een veelvoud van het bedrag.

Gedurende de termijn van het 113e congres (2013-2015) werd er bijvoorbeeld 350 miljoen geïnvesteerd en kregen ze er 41,8 miljard aan subsidies voor terug.

Subsidies aan de fossiele industrie zijn een enorme rem voor de transitie. Wereldwijd wordt er door alle landen samen ongeveer 20 miljard per jaar aan subsidies aan de fossiele industrie gegeven.

Dit betreft directe subsidies maar ook belastingvoordelen, prijsafspraken en gunstige deals voor aanleg van leidingen en plaatsen van boorputten. Boorputten in schaliegesteente die na een paar maanden uitgeput zijn worden vaak onafgewerkt achtergelaten.  Er zijn ook indirecte subsidies in de vorm van zgn. externe kosten die niet door de fossiele industrie betaald hoeven te worden. Dit betreft de klimaatschade, de schade aan milieu en de gezondheidsschade. Door het IMF is de omvang berekend op 5,3 US trillion (5300 000 000 000) per jaar.  In Nederland is de officieel erkende hoeveelheid subsidie (inclusief belastingvoordelen grootverbruikers en kerosine) ongeveer € 5 miljard, maar de werkelijke hoeveelheid is volgens Mejudice wel € 17,5  miljard.

Ik beschouw mijn handtekening tegen misleidende advertenties dus als een druppel op de gloeiende plaat en ik denk dat ik na grondige isolatie en vier jaar elektrisch rijden en een warmtepomp plus zonnepanelen al veel meer heb bijgedragen aan het stoppen van big fossil. Met de hoge gasprijzen zou er wel eens een run op de combinatie warmtepomp en zonnepanelen kunnen komen en de nieuwe regering zou er goed aan doen niet het salderen af te schaffen maar de subsidie voor isolatie drastisch te verhogen en voor woningcorporaties zelfs te verplichten. De beste manier om de fossiele industrie te stoppen is immers via het verminderen van brandstofgebruik.

Er is trouwens nog een andere methode om dat te doen. Door pensioenfondsen en verzekeraars en andere investeerders onder druk te zetten zodat ze hun investeringen in fossiel terugtrekken en in groene fondsen beleggen. Ik denk dat een gebrek aan kapitaal van aandeelhouders harder gevoeld wordt dan een slecht imago.

De wereldwijde beweging Fossil Fuel Disinvestment en  350.org  die in 2012 met niks begon heeft in 2020 al een totale waarde van 14 trillion US$(1  US trillion = 1000 miljard) bereikt. Tegenover een totale waarde van 7 trillion voor de aandelen in big fossil zet dat zoden aan de dijk.

Deze 14 trillion betreft de totale kapitaalswaarde van alle circa 1200 instituten die zich hebben gecommitteerd om hun aandeel in fossiel terug te trekken. De werkelijke kapitaaldrain uit fossiele aandelen is dus aanzienlijk lager. Toch is de trend zeer duidelijk. Sinds 2016 is die totale waarde verviervoudigd.

“Divestment Commitments”. Fossil Free: Divestment. Retrieved 11 April 2020.

Desalniettemin telt elke druppel en als alle 400 miljoen EEC burgers meedoen krijgt de gloeiende plaat van de olie- en gasindustrie een flinke bak water over zich heen.

Han Blok