Op een koele derde dinsdag van september 2019 leest de koning voor vanaf zijn spiekbriefje dat het beter gaat met Nederland en dat we erop vooruit gaan. Maar hij voegt er meteen een disclaimer aan toe. Het zou wel eens net niet voor jou kunnen gelden.
Mensen passen nu eenmal niet in statistieken en de situatie is voor iedereen anders. Bovendien staat de internationale samenleving onder druk van economische en ideologische conflicten.
De troonrede (en de daarbij behorende regeringsbeloftes) heeft inmiddels een traditie opgebouwd van overdrijving als het gaat om de inkomensgroei van burgers. Economische groei heeft zich de laatste jaren maar beperkt vertaald in een ruimere portemonnee van werknemers en uitkeringsgerechtigden. Terwijl bij de bedrijven het geld tegen de plinten klotst.
Spanning tussen groen en groei blijft
Wat ook opvalt in de troonrede is dat vergroening van de samenleving en de energietransitie nog steeds gekoppeld blijven aan economische groei. We weten al jaren hoe dat afloopt, maar Rutte blijft de schijn ophouden dat het wel kan.
De stikstofuitspraak is mogelijk een eerste rode lijn die bewijst dat de combinatie niet werkt. En daarmee staat meteen de uitvoering van een hoop samenhangende maatregelen op de tocht.
Projecten in woningbouw en in duurzame energievoorziening worden vertraagd, waardoor zowel maatschappelijke als duurzame doelen gemist gaan worden. Maar ook de uitvoering van het oudere Urgenda-vonnis wordt door de stikstof-uitspraak in de wielen gereden.
Complexiteit
Elkaar tegenwerkende gerechtelijke uitspraken zijn een voorbeeld van een toenemend complexe samenleving waar het steeds moeilijker wordt om zaken voor elkaar te krijgen. En elkaar bestokende ongeleide projectielen in de internationale politiek zorgen verder voor een exponentieel toenemende onzekerheid.
De troonrede schetst eerst een schijn van zekerheid, om die vervolgens met mitsen en maren weer op losse schroeven te zetten.
Onder aan de streep blijft er naast de bede weinig over om andere verwachtingen op te baseren dan dat we gewoon doorgaan met wat we al deden. Met alle bekende gevolgen van dien.
Peter van Vliet
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
