Het onderzoek van minister Henk Kamp naar schaliegas levert slechts informatie op over de risico’s elders in de wereld. Het is nog maar de vraag of dat hier toepasbaar is.
Het verzet tegen de winning van schaliegas groeit. Bijna vijftig gemeenten hebben zich inmiddels schaliegasvrij verklaard en die lijst groeit gestaag. Minister Kamp heeft hier echter geen oren naar en dreigt gemeenten met een Rijksbesluit te overrulen. Hij verwijst steevast naar het risico-onderzoek dat zijn ministerie van Economische Zaken nu uitvoert. De discussie over nut en noodzaak van schaliegas ontbreekt echter, terwijl die juist in politiek Den Haag zou moeten worden gevoerd. Kiezen we voor fossiele technieken als schaliegas of zetten we in op een duurzame toekomst?
Waarschijnlijk gaan medio dit jaar de eerste proefboringen van start. Dan is het onderzoek van minister Kamp gereed en zal – zo gaat dat bij dit soort onderzoeken – ongetwijfeld blijken dat het boren naar schaliegas vrijwel zonder risico’s is. In afwachting van het onderzoek, wordt in Den Haag de politieke discussie over schaliegas niet gevoerd, zeker nu ook de PvdA door de pomp is gegaan en heeft gezegd het onderzoek te willen afwachten. Het onderzoeksplan zelf is intussen twee keer aangepast en het feitelijke onderzoek is nog maar net van start gegaan. Terwijl dit toch niet veel meer is dan een overzicht van al bestaande onderzoeken.
Energierevolutie
Velen wijzen op de revolutie die zich voltrekt in de Verenigde Staten, waar schaliegas zorgt voor goedkope energie en onafhankelijkheid van olie uit het Midden-Oosten. Langzamerhand wordt echter de mythe van schaliegas blootgelegd, en echt niet alleen door milieugoeroes. Steeds meer deskundigen wijzen erop dat het schaliegas onder de kostprijs wordt verkocht.
EPA, het staatsagentschap voor milieu van de Verenigde Staten, doet inmiddels onderzoek naar grootschalige verontreiniging van het drinkwater. Niet voor niets hebben de Nederlandse drinkwaterbedrijven, samen met bierbrouwers en frisdrankfabrikanten, de noodklok geluid. Een verontreiniging van het grondwater is onomkeerbaar. Weegt dat risico op tegen de beperkte economische baten?
Het was minister Kamp zelf die vorige week de verwachtingen temperde. De hoeveelheid schaliegas is hooguit 5 procent van wat er nu uit Slochteren en kleine velden aan aardgas gewonnen wordt. De opbrengsten voor de schatkist bedragen enkele honderden miljoenen per jaar. Dit valt in het niet bij de twaalf miljard die het Rijk in 2011 aan gasopbrengsten had. De productie van aardgas zal de komende twee decennia verminderen en eens is het Groningse gas op. De Nederlandse overheid wil echter gasrotonde van Europa zijn en blijven. Door de winning van schaliegas moet Nederland deze positie nog wat langer volhouden. Dit is echter investeren in fossiele energie, terwijl het nu tijd is te investeren in een duurzame energievoorziening.
Gemeenten overvallen
Gemeenten hebben die keuze al gemaakt. De bewoners zijn overvallen en de gemeente voelt zich geremd in haar duurzame energieambities. Minister Kamp heeft echter laten weten dat hij de bezwaren van gemeenten tegen schaliegas voorbarig vindt. Steevast verwijst hij naar het onderzoek van zijn eigen ministerie. Dat onderzoek biedt hooguit een overzicht in de risico’s die elders in de wereld bestaan bij het boren naar schaliegas en het is nog maar de vraag in hoeverre dat van toepassing is in het dichtbevolkte Nederland.
Een discussie over nut en noodzaak van schaliegas in relatie tot de onvermijdelijke overgang naar schone energie is niet gevoerd. Wordt straks op basis van een onvolkomen onderzoek besloten tot de eerste proefboringen? Laat dat niet gebeuren.
Carla Dik, Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie
