Alleen wanneer grootschalige recycling van kunststoffen tot stand komt, kan de circulaire economie in Nederland doorbreken. De kunststof recyclingmarkt loopt tegen de grenzen van haar groei aan. Om echt vooruitgang te boeken zijn structurele veranderingen nodig. Dat stellen tien stakeholders in de rubber- en kunststofindustrie, de NRK en toonaangevende onderzoeksinstituten in het ‘Masterplan Kunststof Kringloop’. Met dit Masterplan roepen zij overheid, industrie en wetenschap op actie te ondernemen als onderdeel van het recent gepubliceerde Rijksbreed programma circulaire economie.
De circulaire economie is een ‘hot topic’. In de hele wereld -van Europa tot Noord-Amerika en Azië- wil men toe naar een economie waarin grondstoffen niet verbruikt, maar hergebruikt worden. Dat betekent dat ontwerp en (her)gebruik in dienst moeten staan van hoogwaardige verwaarding van producten. Maar recyclaat uit kunststoffen wordt in Nederland nu meestal ingezet in relatief eenvoudige toepassingen. Inspanningen om de keten te sluiten beperken zich vaak tot kleine projecten in een deel van die keten. Er zijn bovendien nog geen heldere normen en standaarden voor recyclaten en gerecyclede materialen.
Schaalsprong is noodzakelijk
De Federatie Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie (NRK) signaleert de noodzaak tot een schaalsprong. “Wanneer er geen overkoepelend systeem ontworpen wordt, met prikkels op basis van kwaliteit in plaats van volume, en met heldere normen, komt de recyclingmarkt niet verder,” aldus Erik de Ruijter, directeur Beleid en Advies bij de NRK. “Recycling van kunststoffen heeft zich bewezen als een hele slimme milieutechnische activiteit met enorm veel maatschappelijk draagvlak. Maar grootschalige recycling breekt niet door.”
De NRK en partners ontwikkelden daarom het ‘Masterplan Kunststof Kringloop’. Naast dat merkeigenaren vanaf het moment van ontwerp rekening moeten houden met de wijze van hergebruik, zijn belangrijke onderdelen van dit plan een overkoepelende visie op het hele systeem, stimulerend overheidsbeleid en normering -zoals aanpassing van REACH en de Waste Directive- die in lijn is met recycling.
Samen kennis opbouwen
Ook voor toegepast onderzoek is een belangrijke plek weggelegd. “Om van afval een grondstof te maken is veel kennis nodig. Kennis over hoe de kwaliteit van de recyclaatfracties te bepalen die uit de recyclefabrieken komen en hoe daarin bijvoorbeeld om te gaan met onzuiverheden,” zegt Christiaan Bolck, programma manager duurzame materialen bij Wageningen University & Research. “Ook het gezamenlijk opbouwen van kennis over scheidingssystemen en nieuwe manieren van recycling zoals chemische recycling is belangrijk om de kringloop van productie, gebruik en hergebruik op gang te krijgen.” Bolck’s ultieme doel is een systeem waarin men 95% van de kunststoffen hergebruikt en dit aanvult tot 100% met duurzame, “nieuwe” kunststoffen gemaakt uit planten.
Het Masterplan Kunststof Kringloop dat vandaag wordt gepresenteerd geeft zowel belemmeringen als oplossingen aan. “Wanneer we markt, technologie/wetenschap en beleid op één lijn brengen, kunnen we de recyclingmarkt volwassen maken en écht kringlopen gaan sluiten”, aldus de Ruijter. “We weten wat er moet gebeuren om dat te bereiken, nu moeten we het nog gaan doen.”
Het volledige Masterplan Kunststof Kringloop is te vinden op www.nrk.nl