foodwatch start een campagne voor invoering van een suikertaks op frisdranken waarbij de opbrengst ten goede komt aan verlaging van de zorgpremie. Met het voorstel van foodwatch zouden junkfoodproducenten mee gaan betalen aan de oplopende zorgkosten die zij mede veroorzaken. Een suikertaks laat op die manier ‘de vervuiler betalen’ en stimuleert tevens zowel de fabrikanten als consumenten om gezonder te worden.
Daarnaast vindt foodwatch het voor het draagvlak cruciaal dat de suikertaks geen ordinaire belastingverhoging is maar dat de inkomsten terugvloeien naar de consument. Staatssecretaris Blokhuis gaf 19 april in de Kamer aan de invoering van een suikertaks “een heel interessante optie” te vinden, die in Engeland “zoden aan de dijk” zet. “Ik meen het oprecht als ik zeg dat dat voor mij open ligt”, concludeerde de staatssecretaris. foodwatch wil met de actie de staatssecretaris het beslissende zetje geven. Na de zomer wordt naar verwachting het Nationaal Preventieakkoord bekend gemaakt. Mogelijk maakt de suikertaks daar onderdeel van uit.
Gezonde maatregelen nodig
Ongeveer de helft van de volwassenen in Nederland heeft overgewicht. Ruim 4 miljoen mensen hebben bloeddrukverlagers of cholesterolmedicijnen. Wekelijks komen er 1.200 mensen met suikerziekte (diabetes) bij. Er zijn al 1,2 miljoen mensen met diabetes. In 2015 concludeerde de Gezondheidsraad bij de herziening van het Nationaal voedingsadvies dat de consumptie van suikerhoudende dranken je risico op overgewicht en diabetes type 2 verhoogt. Drink suikervrij was één van de twee hoofdadviezen. De zorgkosten lopen op. Naar schatting veroorzaakt overgewicht 1,6 miljard euro jaarlijks aan directe medische kosten en 2 miljard aan indirecte kosten bijvoorbeeld door lagere arbeidsproductiviteit.
foodwatch vindt maatregelen noodzakelijk: “Vergelijk het met een schoolklas. Als 1 leerling een onvoldoende heeft dan probeer je het probleem op te lossen bij de leerling. Als de helft van de klas een onvoldoende heeft dan moet je de les aanpassen. In Nederland heeft de helft van de volwassenen overgewicht. Het is tijd om het voedselaanbod te verbeteren.”
Het huidige voedselbeleid is vooral gericht op zelfregulering door de voedingsindustrie. Dit geloof in zelfregulering heeft de afgelopen jaren vooral vertraging opgeleverd en amper resultaten, zo concludeerde recent het RIVM nog maar eens.
Suikertaks; win-win door verlaging zorgpremie
Een suikertaks is ondertussen een beproefde maatregel in veel landen. In Engeland leidde het nog voor invoering tot een aanzienlijke verlaging van het suikergehalte door veel frisdrankproducenten. foodwatch wil dat de taks geen ordinaire belastingverhoging is maar dat de opbrengst gelijk terugvloeit naar de consument. Dat kan in de vorm van verlaging van de zorgpremie. Daardoor zou de suikertaks vele voordelen kunnen geven: ‘de vervuiler betaalt’, fabrikanten zullen hun suikergehaltes reduceren, consumenten zullen gezonder gaan drinken en zien dit ook nog eens terug in een lagere zorgpremie.
Overigens wil foodwatch niet dat de suiker vervangen wordt door kunstmatige zoetstoffen. Het beleid moet echt gericht zijn op minder zoete producten, zoals ook de Franse voedselautoriteit Anses adviseert en tegemoet komt aan de bedenkingen van Harvard tegen kunstmatige zoetstoffen. In Frankrijk is de frisdranktaks ook van toepassing op producten met kunstmatige zoetstoffen.
Een gemiddelde 8-jarige krijgt meer dan zijn of haar eigen gewicht aan suikers binnen in een jaar. Frisdrank is daarbij een grote boosdoener. Nederlanders behoren tot de grootste frisdrankdrinkers van de wereld. De helft van de kinderen in Nederland drinkt meer dan een halve liter gesuikerde drankjes per dag.
De Wereldgezondheidsorganisatie juicht fiscale maatregelen toe die een gezonder eetpatroon stimuleren. Met name verlaging van de prijs voor groente en fruit en een suikertaks op frisdranken noemt zij als veel belovende maatregelen.
