Kurkretour is een nationaal programma voor hergebruik van kurk. Consumenten kunnen in Nederland gebruikte kurken inleveren in speciaal ontworpen displays in verschillende winkels, waaronder alle 20 Odin winkels, De Groene Winkel in Zeist, Gimsel Rotterdam, GoodyFood in Hilversum, en bij de Neleman wijnwinkel in Zutphen.
Wijn-ondernemer Derrick Neleman ziet graag dat meer winkeliers zich aansluiten bij het kurkretourprogramma. Neleman: “De vraag naar grondstoffen neemt wereldwijd sterk toe. Kurk is een te waardevolle grondstof om zomaar weg te gooien. In alle omringende landen bestaat een kurkretourprogramma, maar in Nederland op grote schaal nog niet. Winkeliers, die zich aan willen sluiten als inzamelpunt, kunnen zich bij ons melden. Op deze manier willen wij gezamenlijk onze verantwoordelijkheid nemen en als netwerk een bijdrage leveren aan een duurzame en circulaire economie.”
De Nederlandse rijksoverheid heeft de ambitie om de economie in 2050 volledig te laten draaien op herbruikbare grondstoffen. Kurk kan hierbij als uitstekend voorbeeld dienen. De ingezamelde kurken worden op een sociale werkplaats vermalen tot granulaat. Kurkgranulaat is een grondstof met vele toepassingen en wordt onder andere gebruikt als isolatiemateriaal in de ruimtevaart en voor ecologische bouw. Ook dient de grondstof bijvoorbeeld als grondbedekker voor de ecologische tuinbouw en kunstgrasvelden. Het kan in alle denkbare vormen geperst worden. Van het granulaat kunnen geen nieuwe kurken worden gemaakt. Het schoonmaakproces is daarvoor te kostbaar en te milieubelastend.
Consumenten kunnen in Nederland gebruikte kurken inleveren in speciaal ontworpen displays in verschillende winkels, waaronder alle 20 Odin winkels, De Groene Winkel in Zeist, Gimsel Rotterdam, GoodyFood in Hilversum, en bij de Neleman wijnwinkel in Zutphen. Bij een aantal steekproeven werd het initiatief enthousiast ontvangen en werd er gelijk al kurk ingeleverd.
Kurkeikenbos
Er is volgens Neleman nog een andere reden om het programma te starten. Weliswaar groeit de kurkproductie nog steeds gestaag, maar er is wel flinke concurrentie bijgekomen van de aluminium schroefdop. Om de kurkeikwouden in stand te houden, blijft vraag naar met natuurkurk afgesloten wijnflessen hard nodig. “De aluminiumindustrie is zeer vervuilend vanwege de energie die nodig is, maar mensen kijken alleen naar het gebruiksgemak. Met dit initiatief hopen we aandacht te genereren voor het edele product kurk. Dat is in het belang van de kurkeikbossen in Zuidoost-Europa, de boeren daar, het klimaat en de biodiversiteit.”
Rob Kies van kurkfabrikant Amorim en Kieskurk is erg te spreken over het initiatief van Neleman: “Voor de natuur is het belangrijk dat kurkeikbossen in stand gehouden worden. Kurkeikenbossen zijn de longen van Zuid-Europa, vormen een natuurlijke barrière voor bosbranden, zijn de leefomgeving van de met uitsterven bedreigde lynx en bieden bovendien geschikte nestplaatsen voor verschillende vogels die met uitsterven worden bedreigd, zoals de keizerarend, de monniksgier en de zwarte ooievaar.”
Boeren kiezen desondanks steeds vaker voor om te investeren in grondstoffen die meer renderen, zoals eucalyptusbomen voor de papierindustrie in Portugal. Een kurkeikenbos is een behoorlijke langetermijninvestering. Een kurkboom levert pas na circa 40 jaar de hoge kwaliteit schors die nodig is voor wijnkurken. Elke negen jaar is de schors rijp om te worden geoogst. Kurkbomen die niet geoogst worden, hebben een levensloop van 80 jaar. Bomen die regelmatig worden geoogst leven daarentegen ongeveer 200 jaar lang. Jaarlijks worden er zo’n 12 miljard natuurkurken geproduceerd.
Duurzaam
Neleman maakt voortdurend keuzes die passen binnen de duurzame identiteit van het bedrijf. Ook als dit betekent dat dit duurder of complex is. Eerder al koos Neleman, als een van de eerste bedrijven in Nederland, voor thuisbezorging van wijn via een ingenieus ontsloten netwerk van fietskoeriers. Daarnaast rijdt de buitendienst elektrisch. Alle Neleman wijnen zijn biologisch, CO2 neutraal en veganistisch (met uitzondering van de Cava’s).