Reclame van de fossiele industrie is inherent schadelijk en misleidend. Net zoals reclame voor tabak dat is. De branche blijkt niet in staat om de misleiding te stoppen met zelfregulering. Daarom is het tijd dat fossiele reclame op dezelfde manier wordt behandeld als tabak. Met een totaalverbod. Dat betoogt universitair docent Clemens Kaupa (Vrije Universiteit Amsterdam) in de Journal of European Consumer and Market Law.
In zijn artikel Smoke gets in your eyes: misleading fossil fuel advertisement in the climate crisis betoogt Clemens Kaupa dat álle fossiele reclames misleidend zijn, omdat ze fossiele brandstof of de fossiele industrie als acceptabel en normaal presenteren. Fossiele reclame verhult dat de productie van fossiele brandstof met spoed uitgefaseerd moet worden om het Parijs-doel te halen.
Totaalverbod “beste regelgevende oplossing”
Kaupa komt tot de conclusie dat een totaalverbod op reclame, net als voor de tabaksindustrie, ook de beste oplossing is voor de fossiele industrie. “Tabak en fossiele brandstoffen zijn intrinsiek schadelijk en beide industrieën hebben zich bereid getoond om het grote publiek decennialang systematisch te misleiden, ook met reclame. In navolging van het verbod op tabaksreclame lijkt een alomvattend wettelijk verbod op reclame voor de fossiele industrie de beste regelgevende oplossing te zijn.” Reclame Fossielvrij is blij met deze conclusie. “Het is een sterke juridische onderbouwing van de noodzaak voor een verbod op fossiele reclame”, zegt coördinator Femke Sleegers. “Dat zal ook de partijen sterken die in hun verkiezingsprogramma’s pleiten voor een verbod op fossiele reclame, namelijk GroenLinks, PvdA, Partij voor de Dieren, ChristenUnie, BIJ1 en NIDA.”
Kritiek op Reclame Code Commissie
Hoewel misleidende reclame al verboden is, komt de fossiele industrie er en masse mee weg. “De handhaving van het verbod op misleiding is zeer onbevredigend”, aldus de auteur die in zijn artikel uiterst kritisch is op reclamewaakhonden Reclame Code Commissie (RCC) en de Britse Advertising Standards Authority (ASA) die zich vooral concentreren op tekstuele misleiding binnen de advertentie, in plaats van de reclame an sich. Kaupa wijst erop dat de aanpak van tabak zich ook niet richtte op corrigeren van onjuiste informatie, maar op het tegengaan dat een schadelijk product door reclame en marketing als normaal gepresenteerd werd.
Fossiele reclame ondermijnt Parijs-doel
“Fossiele reclame ondermijnt het Parijs-doel op meerdere manieren”, schrijft Kaupa. Deze reclames stimuleren volgens hem de vraag naar fossiele brandstof en spelen zo een doorslaggevende rol in het versterken van een fossiele lock-in (nieuwe investeringen in infrastructuur die leiden tot langdurige afhankelijkheid van fossiele brandstof). Bovendien ondermijnen ze de maatschappelijke steun voor de energietransitie en zaaien ze twijfel over de schade van fossiele brandstof. Ook noemt Kaupa het effect op beleidsmakers, die door de reclames niet zien hoe de fossiele industrie klimaatbeleid tegenwerkt.
