Waterkrachtcentrales veroorzaken veel meer schade dan gedacht. Vooral met de gevolgen van de veranderende rivierloop houdt men vooraf bijna nooit rekening, blijkt uit een nieuwe Braziliaanse studie.
Door een gebrek aan vooruitziendheid leidt het indammen of omleiden van rivieren voor waterkrachtcentrales tot schade aan flora, fauna en economische activiteiten.
Rivierloop veranderd
Dat gegeven destabiliseert ecosystemen, leidt tot een verlies van biodiversiteit en kan ook “het voortbestaan van gemeenschappen die van de visserij afhankelijk zijn, in het gedrang brengen”, waarschuwen de auteurs van de studie, die gepubliceerd is in Brazilian Journal of Biology.
Onderzoekers van de Federale Universiteit van Rio de Janeiro stellen dat “de hydrologische beheersing om energie te genereren de natuurlijke stroming van de rivier ophoudt, waardoor de overblijvende stroomniveaus over het algemeen onvoldoende zijn om ecosystemen goed te laten functioneren.”
Daardoor planten soorten in en rond het water zich minder voort en worden met uitsterven bedreigde soorten kleiner, zegt de studie.
Patagonië
De bouw van waterkrachtcentrales is vooral in Brazilië populair, omdat het land veel rivieren telt, maar ook in Argentijns en Chileens Patagonië zijn de debatten over stuwdammen verhit.
De studie “is een meta-analyse van tropische dammen waarvoor een verlegging van de rivier nodig is om de waterkracht te verhogen”, zegt Ignacio Roesler, onderzoeker van het Instituut voor Ecologie, Genetica en Evolutie in Buenos Aires.
Die verlegging heeft op drie manieren impact: “Wanneer de stroom wordt opgehouden, wanneer de stroom wordt omgeleid en een deel van de rivier zonder water komt te staan, en wanneer de stroom terugkeert, aangezien die dat niet op dezelfde manier doet.”
Kunstmatige stabiliteit
Een rivier verleggen verandert de dynamiek op drie niveaus. “Gebieden worden onder water gezet, delen van de rivier vallen zonder water, en uiteindelijk wordt een kunstmatige stabiliteit gecreëerd in het vrije gedeelte. Dat veroorzaakt duidelijk een verandering in de productiviteit van de waterloop en vermindert de diversiteit van de soorten.”
“De studie is belangrijk in de Latijns-Amerikaanse context, omdat de besluitvorming en impactmeting van deze projecten tot nog toe alleen gebaseerd is op hydrologische metingen zonder rekening te houden met andere aspecten of mogelijke gevolgen voor fauna, menselijke gemeenschappen, enzovoort”, zegt Maite Hernando Arrese, onderzoeker bij het Transdisciplinair Centrum voor Milieuonderzoek en Duurzame Menselijke Ontwikkeling van de UACh-universiteit van Chili.
“Er ontbreekt een duidelijk kader, goed onderzoek dat ons in staat stelt om het verschil te zien met hoe een bekken of een rivier in de fase voor het project was. Zoals de auteurs aangeven, is er niet veel onderzoek dat toelaat te bepalen hoeveel stroming nodig is om de rivier en alles wat in de omgeving groeit gezond te houden.”
Gebrek aan informatie
Roesler, die ook adjunct-directeur is van de milieuorganisatie Aves Argentinas (Argentijnse Vogels), stelt dat in sommige projecten het gebrek aan informatie over de gevolgen van stuwdammen als argument is gebruikt om ze te bouwen, terwijl het net andersom zou moeten zijn.
En hoewel waterkracht minder schadelijk is dan fossiele brandstoffen op het vlak van klimaatverandering, “hebben dammen een grote impact, omdat ze CO2 genereren en de plantaardige massa en algengemeenschappen verkleinen die belangrijk zijn om CO2 te capteren, en bovendien ook bij de bouw een enorme ecologische voetafdruk hebben.”
Bron: SciDev.net.
