Om te voldoen aan de vraag hier is in tropische gebieden jaarlijks een landoppervlak van maar liefst vier keer Nederland nodig. Handelsland Nederland kan en moet dan ook een cruciale rol spelen in het tegengaan van wereldwijde ontbossing voor grondstoffen en producten. Dat staat in een nieuw rapport van het Wereld Natuur Fonds, dat inzicht geeft in de negatieve impact van Nederlandse im- en export van grondstoffen zoals soja, cacao, hout, vlees en leer op ontbossing. Naast de risico’s op natuurvernietiging brengt het rapport ook sociale misstanden in de tropische herkomstlanden in kaart.
WWF vindt dan ook dat het Europees Parlement de kans moet aangrijpen om op 13 september te stemmen voor strenge Europese regelgeving voor bescherming van bossen en natuurgebieden. Landbouw is verantwoordelijk voor 80% van alle ontbossing wereldwijd en is daarmee de grootste veroorzaker van natuurverlies. Seline Meijer, voedselexpert bij WWF-NL en mede-auteur van het rapport: "We zien in landen met een hoog risico op ontbossing meestal ook een grote kans op vernietiging van andere, unieke natuur. Zo hebben de savannes van de Cerrado in Brazilië zwaar te lijden onder de grootschalige sojateelt voor veevoer. Daarom is het cruciaal dat de nieuwe Europese wetgeving niet alleen ontbossing aanpakt, maar ook vernietiging van andere natuur meeneemt. Anders weten we straks nog niet 100% zeker dat voor de boodschappen in ons winkelmandje geen natuur is vernietigd.”
Landvoetafdruk
De grootste bijdragen aan de buitenlandse landvoetafdruk van Nederland (het landoppervlak dat nodig is om de grondstoffen te produceren) zijn hout (jaarlijks 5.1 miljoen hectare land), vlees en leer (3.9 miljoen hectare), soja (2,7 miljoen hectare) en cacao (2,5 miljoen hectare). In het rapport is geïnventariseerd dat voor in totaal acht grondstoffen en producten* jaarlijks naar schatting 17,3 miljoen hectare land nodig is. Dit is meer dan vier keer de oppervlakte van Nederland.
Risico's op ontbossing en natuurvernietiging
Uit het rapport blijkt dat bijna de helft (43%) van het land dat nodig is om te voldoen aan de Nederlandse vraag naar grondstoffen (7,5 miljoen hectare) in landen ligt met een hoog of zeer hoog risico op ontbossing. Ook hebben deze landen vaak een slechte staat van dienst op het gebied van arbeidsrechten en bestuur. Voor palmolie is dit zelfs 86% en voor cacao 80%.
Lokale gemeenschappen en wilde dieren
De EU is wereldwijd de grootste importeur van cacao (60%). Nederland importeert bijna een kwart (23%) van alle cacao die wereldwijd geproduceerd wordt. Cacao is in landen als Kameroen een van de grootste veroorzakers van natuurverlies. Kameroen behoort tot de landen met de meest rijke natuur van Afrika; het is het leefgebied van bosolifanten, chimpansees en westelijke laaglandgorilla's. Maar door het gebrek aan transparantie in de handelsketens is de kans groot dat Nederland cacao invoert waarvoor natuur vernietigd is en mensenrechten worden geschonden. "Daarnaast heeft ontbossing niet alleen gevolgen voor wilde dieren en lokale gemeenschappen die van natuur afhankelijk zijn. Het verergert ook nog eens de wereldwijde klimaatcrisis", aldus Meijer.
Overheden en bedrijven
Het rapport bevestigt de grote rol van Nederland als het gaat om de handel in grondstoffen. Daar horen wat WWF betreft grote verantwoordelijkheden bij zoals strenge regelgeving en handhaving die natuurvernietiging en mensenrechtenschendingen bij import uitsluiten. Consumenten eisen ook steeds meer transparantie over waar hun eten, hout en leer vandaan komen. We verwachten dan ook dat de Nederlandse overheid blijft strijden voor een stevige EU-wetgeving.
Voorlopers
Sommige bedrijven hebben de afgelopen tijd aangegeven moeite te hebben met de traceerbaarheidseis die de Europese Commissie in het wetsvoorstel heeft opgenomen. Volgens WWF is het allemaal niet zo ingewikkeld. Bovendien zijn er voorlopers: "Zo hebben de grote Nederlandse supermarkten zich voor soja intussen al gecommitteerd aan een zuivel- en vleesassortiment waar geen natuur voor is vernietigd", aldus Meijer.
Transparantie
WWF vindt dat bedrijven, zoals handelaren in veevoer, met een concreet stappenplan moeten komen hoe ze ervoor gaan zorgen dat in 2025 natuurvernietiging en mensenrechtenschendingen uit de toeleveringsketens zijn verdwenen. Ook moet de transparantie van toeleveringsbedrijven sterk verbeteren en alle goederen, zowel van directe als indirecte leveranciers, moeten traceerbaar zijn. "Gelukkig willen ook steeds meer bedrijven de garantie op producten uit gebieden vrij van ontbossing. Dat kan alleen met volledige en onafhankelijke traceerbaarheid", besluit Meijer.
Tot de stemming op 13 september in het Europees Parlement kan iedereen de Nederlandse Europarlementariërs oproepen om zich in te zetten voor sterke regelgeving zodat de Europese markt vrij is van natuurvernietiging: Europa importeert natuurvernietiging (wwf.nl)
