In Europa hebben niet alleen bijen en vlinders, maar ook zweefvliegen het steeds moeilijker. Maar liefst 37 procent van alle soorten wordt met uitsterven bedreigd, blijkt uit de rode lijst van de Internationale Unie voor Milieubescherming (IUCN).
Uit de beoordeling van de Europese Rode Lijst blijkt dat 314 van de 890 soorten in Europa kwetsbaar, bedreigd of ernstig bedreigd zijn. Zweefvliegen zijn echter van cruciaal belang voor de voedselzekerheid van de planeet, omdat ze na bijen de belangrijkste bestuivers zijn. Ze bezoeken vaak hogere aantallen bloemen dan bijen. Bovendien bestrijden ze bladluizen en kleine insecten die veel commerciële gewassen beschadigen.
Landbouw
Ze spelen dus een centrale rol in onze voedsel- en landbouwsystemen, zegt de IUCN. Maar het zijn net die systemen die de teloorgang in de hand werken. Intensieve landbouw is belangrijkste bedreiging voor zweefvliegen in heel Europa, het treft meer dan de helft van alle 890 soorten.
De klimaatverandering is de tweede grootste bedreiging, goed voor meer dan een kwart (244) van de onderzochte soorten. Het warmere klimaat doet niet alleen de leefgebieden verschuiven en veranderen, het veroorzaakt ook meer natuurbranden. En omdat bosbranden dood hout en oude bomen opruimen, worden zweefvliegen gedwongen om naar nieuwe gebieden te verhuizen. Vooral zweefvliegsoorten in de Alpen en Pyreneeën, waar de soortenrijkdom het grootst is, worden daardoor getroffen.
Oude bomen beschermen
Om het tij te keren moeten de belangrijkste habitats van de soorten beter beschermd worden, zegt IUCN. Het gaat onder meer om draslanden (oftewel wetlands), oude bossen en semi-natuurlijke habitats buiten formeel beschermde gebieden. Ook de Europese plannen om akkerranden de beplanten met wilde bloemen of heggen, kunnen de soorten helpen.
“De belangrijkste manier om de achteruitgang van zweefvliegpopulaties te stoppen, is hun leefgebieden beschermen en met elkaar verbinden”, zegt Francis Gilbert, voorzitter van de speciale werkgroep binnen. “Het is van cruciaal belang om oude bomen te beschermen. Die bevatten de stamholten, boomgaten, sapstromen, gevallen takken en boomstronken - die cruciale microhabitats vormen waar de larven van heel wat van de bedreigde soorten zich voeden.”
Oudere studie bevestigd
Afgelopen jaren werd duidelijker dat bepaalde insectensoorten, zoals bijen en vlinders, steeds minder voorkomen in West-Europa en Noord-Amerika. Samen met Duitse collega’s publiceerden ecologen van de Nijmeegse Radboud Universiteit al in 2017 nieuwe onthutsende bevindingen. Na 27 jaar blijkt het gemiddelde totale gewicht aan gevangen insecten per dag in 63 Duitse natuurgebieden met ruim driekwart (76 procent) te zijn afgenomen.
