Doemdenkers staan een klimaatveilige toekomst in de weg. Doemdenken verlamt mensen en weerhoudt ze om creatieve en positieve oplossingen te vinden. Alleen met een positief verhaal krijg je mensen in beweging, de goede kant op. Er is ook helemaal geen reden om doem te denken, zoveel positieve ontwikkelingen zijn er. In 2026 begint de optimistische toekomst.
Dat is ook de insteek van datawetenschapper Hannah Ritchie, auteur van Not the End of the World. Ze laat in haar boek zien dat het klimaatverhaal niet alleen over rampspoed gaat, maar ook over meetbare vooruitgang die vaak onderbelicht blijft.
Hannah Ritchie vertrekt vanuit data, niet vanuit hoop of angst. Haar boodschap is nuchter en optimistisch: de klimaatcrisis is ernstig, maar oplosbaar. Dit zijn de kernpunten van haar analyse. (met daarbij tussen haakjes wat bedenkingen)
De uitstoot kan echt omlaag
In meerdere landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk en delen van Europa, daalt de CO₂-uitstoot al jarenlang terwijl de economie blijft groeien. Dat doorbreekt het idee dat economische ontwikkeling en emissiereductie onverenigbaar zijn. Dat staat bekend als ontkoppeling, waarbij de uitstoot van co2 minder snel groeit dan de economie, en idealiter zelfs gaat afnemen. Dat maakt de weg vrij voor groene groei. (Maar zelfs met ontkoppeling blijft de uitstoot voorlopig toenemen bij economische groei)
Hernieuwbare energie groeit sneller dan verwacht
Zonne- en windenergie groeien exponentieel. Kosten zijn in een decennium met tientallen procenten gedaald, waardoor fossiele energie steeds vaker economisch wordt weggeconcurreerd zonder subsidies. (Toch neemt het gebruik van fossiele energie nog steeds toe, door de blijvend stijgende vraag naar energie)
Energie wordt steeds efficiënter gebruikt
Huizen, apparaten en industrie verbruiken per eenheid output minder energie. Efficiëntie krijgt weinig aandacht, maar is volgens Ritchie een van de grootste stille krachten achter emissiereductie. (Het rebound effect zorgt er voor dat er meer gebruik wordt gemaakt naarmate een apparaat zuiniger is. Dat doet de efficiency weer teniet)
Luchtvervuiling neemt af
In veel delen van de wereld wordt de lucht schoner, vooral door strengere regelgeving en schonere energie. Dat levert directe gezondheidswinst op en maakt klimaatbeleid tastbaar voor burgers. (Schonere lucht zorgt ook weer voor meer opwarming)
Ontbossing is geen vast gegeven
Hoewel ontbossing nog steeds plaatsvindt, is het tempo in sommige regio’s afgenomen en neemt bosareaal in Europa en delen van Azië zelfs toe. Beleidskeuzes maken hier aantoonbaar verschil. (Bossen zijn al zo ver beschadegd dat ze CO2 gaat uitstoten, in plaats van opnemen)
Voedselproductie wordt minder landintensief
We produceren meer voedsel op minder land, mede door opbrengstverhoging en technologische vooruitgang. Dat beperkt de druk op natuur en biodiversiteit. (Door intensief kunstmest gebruik is veel land uitgeput en nemen de opbrengsten al af)
Bevolkingsgroei vlakt af
De wereldbevolking groeit nog, maar het groeitempo neemt af. Dat maakt toekomstige uitstoot beter beheersbaar dan vaak wordt aangenomen. (Over een halve eeuw, het helpt niet bij de huidige problemen, die urgent zijn)
Klimaatbeleid werkt
Van zwavelregulering tot loodvrije benzine: eerdere milieuproblemen zijn met beleid en technologie succesvol aangepakt. Ritchie ziet klimaatverandering als moeilijker, maar niet fundamenteel anders. 10 jaar na het Verdrag van Parijs geven ook andere bronnen aan dat klimaatbeleid werkt. Als bewijs hiervoor stellen wetenschappers dat zonder het verdrag de wereld af zou stevenen op 4 graden opwarming. Nu is dat 2,6 graden. En na de laatste klimaatconferentie komt er zelfs een aparte conferentie over het uitfaseren van fossiele brandstoffen. (Als je met 130 tegen een betonnen muur rijdt, in plaats van met 200 km/u overleef je nog steeds niet)
Angst is geen goede raadgever
Ritchie benadrukt dat overdreven doemdenken kan verlammen. Optimisme, gebaseerd op data, motiveert eerder tot effectieve actie dan constante alarmtaal. Aan de andere kant denk ik dat overdreven optimisme kan leiden tot teleurstelling, waardoor mensen gaan afhaken.
Hoop vanuit de chaos
Nog een ander idee dat hoop geeft komt voort uit de chaostheorie, die leert dat complexe systemen die uit evenwicht raken, uiteindelijk een nieuw evenwicht kunnen vinden. Dat kan onder andere gebeuren doordat zogenaamde eilanden van samenhang zich onderling gaan verbinden. Wetenschappers zien een onderstroom van duurzame initiatieven ontstaan in de samenleving, die op deze manier tot een hoger niveau van duurzaamheid en klimaatveiligheid kan leiden.
Kansen vanuit tech
Ook vanuit de techniek worden er tientallen oplossingen aangedragen waarmee het klimaat veiliger gemaakt zou kunnen worden. Die varieren van het opzuigen van co2, uit water of uit lucht, en soms al afgescheiden tijdens productieprocessen, tot het opslaan in oude olie- en gasvelden, of het omzetten in bruikbare producten. We zien technieken om energie vanuit de ruimte naar de Aarde te stralen en om chemicalien in wolken te strooien om zonlicht tegen te houden of regen op te wekken. Zelfs de polen zouden opnieuw bevroren kunnen worden. En AI kan helpen om al die technologie te ontwikkelen, te perfectioneren en effectief in te zetten.
En Trump gaat over 3 jaar gewoon weer weg. Want hij kan niet meer herkozen worden.
Echt waar?
Om maar eens een cliché aan te halen: als iets te mooi lijkt om waar te zijn, dan is het dat meestal ook. Alle reden dus om je ook (vooral?) bij de mooiste vooruitzichten achter het oor te krabben. Wat blijft er overeind als we de beide invalshoeken samen tegen het licht houden, de optimistische en de pessimistische? En wanneer we er aan toevoegen wat beide niet benoemen? Het resultaat van die oefening lees je in de realistische optie: 2026 de realistische toekomst, er zijn kansen, maar de tegenkrachten zijn enorm
PS: Wil jij goede, onafhankelijke informatie? Die met menselijke intelligentie wordt samengesteld? En die je informeert over hoe we samen op een realistische manier een houdbare en veilige toekomst kunnen bereiken? En wil je helpen om een platform in de lucht te houden dat hier al meer dan 20 jaar voor zorgt? Word dan nu lid-abonnee en steun zo Duurzaamnieuws.nl (voor de prijs van een kopje koffie per maand)
Als je ons wel wil steunen, maar liever geen lid wil worden, kun je ook doneren.
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
