Staatssecretaris Dijksma van Infrastructuur en Milieu kreeg laatst de sleutels overhandigd van een Toyota Mirai. Met de aanschaf van twee van deze auto's verdubbelt het ministerie het eigen prille parkje van waterstofauto's meteen naar vier. Want het departement heeft sinds 2013 ook al twee Hyundai waterstofauto's in gebruik. Ad van Wijk, voormalig CEO van Econcern en nu hoogleraar future energy systems van TU Delft over of de waterstofauto een geduchte concurrent wordt voor de elektrische auto.
Is de waterstofauto klaar voor de markt?
"Absoluut. Brandstofcelauto's rijden trouwens ook op stroom. Alleen komt de elektriciteit niet uit een batterij maar uit een brandstofcel die waterstof door middel van een chemische reactie omzet in stroom. Voltanken duurt bij zo'n auto maar een paar minuten. En door de hoge energiedichtheid van waterstof heeft een brandstofcelauto een veel grotere actieradius dan een batterijauto.
"Het rendement van de brandstofcel is nu 60 procent, maar ik zie het nog wel naar 70% en misschien wel 75% gaan. Maar net als zonnepanelen, waarvan het rendement ook nog stijgt, is de brandstofcelauto nu rijp voor de markt. Zowat alle grote autofabrikanten hebben al een model op de markt of komen daar binnenkort mee. De volgende verbetering wordt de prijs. Doordat meer mensen met zo'n auto gaan rijden, wordt die goedkoper. Belangrijk is wel dat er waterstoftankstations komen."
Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië hebben al een netwerk van publieke waterstoftankstations in ontwikkeling. Hier legt het bedrijf Fastned langs wegen laadpunten voor het batterijauto's aan, maar waterstofvulpunten zijn er nog amper.
"Die landen kozen voor hun mobiliteitssector inderdaad eerder voor de route naar rijden op waterstof. Zoals omringende landen destijds voor vervoer bij alternatieve brandstoffen inzetten op biodiesel, terwijl Nederland voor CNG (compressed natural gas) koos, omdat we zelf aardgas hebben. Vervolgens kreeg elektrisch rijden hier een impuls. Niet voor niets staat de assemblagelijn van Tesla voor Europa in Tilburg. Dat maakt dus dat wij als land met rijden op waterstof trager zijn dan die andere landen.
Waar staat Nederland met rijden op waterstof over vijf jaar?
"In Nederland rijden nu zo'n twintig waterstofauto's. Eerder zijn in steden wel proeven met bussen op waterstof gedaan, maar daar bleef het bij want de technologie was vijf jaar geleden nog niet zo ver als nu. En er waren nauwelijks vulpunten. Dat verandert nu. De overheid zet voor 2020 in op minstens 2000 auto's, 100 bussen en 20 vrachtwagens op waterstof, met twintig openbare waterstoftankstations.
Bij het streekvervoer draaien inmiddels pilots met nieuwe generatie brandstofcelbussen. En studenten van mij werken in Noord-Holland mee aan een project voor het laten rijden van streekbussen op waterstof dat als restproduct vrijkomt bij Tata Steel en die nu voor een groot deel gewoon de lucht in gaat."
Wanneer heeft de brandstofcelauto in Nederland de batterijauto in aantal ingehaald?
"Binnen tien jaar. Daar heb ik met verschillende mensen weddenschappen over lopen. Maar het is niet zo dat de batterijauto straks verdwijnt. In stedelijk vervoer en klein transport blijft die een rol spelen. Je hebt straks een pallet aan elektrisch aangedreven voertuigen. Om te beginnen de elektrische fiets en scooter, maar ook vorkheftrucks en auto's voor lokaal gebruik, want dat kan prima met een batterij. Maar bij vervoer over grotere afstanden kom je al gauw bij waterstof uit, voor de auto, maar dus ook voor bussen, taxi's, vrachtwagens en ook schepen. In Amsterdam voer al een tijdje een rondvaartboot op waterstof. Bij elektrisch rijden op een batterij staat de techniek natuurlijk ook niet stil. Zo zijn er nu proeven met inductieladen, maar dat vergt grote en vooral erg dure aanpassingen aan de infrastructuur."
Stapt Elon Musk met de Tesla straks ook over op waterstof?
"Laat ik vooropstellen dat Elon Musk ons een grote dienst heeft bewezen met het ingevoerd krijgen van elektrisch rijden. Ik denk ook dat daardoor de batterijtechnologie een gigantisch stuk verder is gekomen en nog zal komen. Maar ik denk ook dat in de toekomst het palet van Musk naast batterijauto's ook zal moeten bestaan uit brandstofcelauto's. En uit tussenvarianten. Want een hybride systeem met een batterij én een brandstofcel kan een hele efficiënte en duurzame oplossing zijn voor vooral grotere voertuigen zoals bussen. De levensduur van de brandstofcel wordt er aanzienlijk mee verlengd. Doordat die onderweg de batterij blijft laden en dus niet - zoals bij een brandstofcelauto - een fluctuerend vermogen moet leveren, wat levensduur reduceert."
Shell zet ook in op rijden op waterstof en kijkt daarbij naar de productie van waterstof uit stroom van windparken op zee. Is dat de toekomst?
"Absoluut. De duurzame productie van waterstof zal zeker komen uit wind- en zonne-energie. Een waterstoftankstation dat Shell bij Hamburg bouwde, draait ook op waterstof dat geproduceerd is met wind-stroom. De volgende stap is dat je zo'n windpark voor de productie van waterstof ver op zee zet, waar het nog meer waait. Want een kabel naar land is niet nodig, omdat je stroom daar op zee gelijk omzet in waterstof. Dat stop je dan in een schip waarmee je overal naar toe kan varen. Dat proces maakt je als energieproducent dus veel flexibeler, vergelijkbaar met LNG (vloeibaar aardgas). Daar kan je in een schip ook mee naar Rotterdam varen of naar China."
Dit interview werd eerder gepubliceerd op Energiepodium
Op 2 februari vindt het congres Energieopslag plaats. U kunt zich inschrijven op www.energieopslagcongres.com. Lezers van Duurzaam Nieuws ontvangen tot 1 januari € 100,00 korting o.v.v. kortingscode DN100.
