Liset Meddens wil mensen mobiliseren via Fossielvrij NL en zo bedrijven en publieke instellingen dwingen om te stoppen met fossiel. Doel is de overgang naar een duurzame economie te versnellen en klimaatverandering tegen te gaan. ,,Zoveel tijd hebben we niet meer.” Over de energietransitie, grote machtsblokken en zelf een kleine energiecentrale worden.

,,Klimaatverandering is een probleem op wereldniveau”, legt Meddens uit. ,,En vraagt ook om een wereldwijde oplossing. Alleen beweegt alles op dat toneel langzaam.” Zo rolde ze in het campagnewerk om van onderop actief te zijn en mee te bouwen aan een wereldwijde klimaatbeweging. ,,350.org was in Amerika al heel succesvol met campagnes om te divesteren: om je te ontdoen van aandelen of belangen in de fossiele industrie. In Nederland is die campagne gestart onder de naam Fossielvrij NL, en ben ik inmiddels directeur van de Stichting.”

Meddens is niet alleen bekend in de milieu- en klimaatbeweging, maar ook bij wat zij ‘de grote machtsblokken’ noemt zoals bedrijven en overheden. Dagblad Trouw plaatste haar dan ook in de Duurzame 100. Ze wil voor het publiek zichtbaar maken, dat grote bedrijven en de politiek een obstakel zijn in de energietransitie. ,,Terwijl we die juist moeten versnellen, omdat het klimaatprobleem urgent is. Daarom roepen we invloedrijke organisaties financieel te breken met de fossiele industrie. Grote bedrijven verstaan de taal van geld en aandeelhouderswaarde het best. ‘Fossiel’ heeft geen belang bij een energietransitie, en politici worden belobbyd door de industrie of kijken niet langer dan vier jaar vooruit.” Ze verwijst naar ‘Parijs’, waar een klimaatverdrag tot stand kwam ‘ondanks’ de aanwezige politici en fossiele bedrijven.

Leiding

,,Burgers, maar ook gemeenten en universiteiten nemen de leiding in die transitie”, ziet Meddens. ,,Zij kunnen en zullen hun invloed aanwenden, omdat zij er alle baat bij hebben.” Als voorbeeld wijst ze naar de ABP-campagne. Burgers vroegen middels een petitie, die veel media-aandacht kreeg, het grootste pensioenfonds van Nederland te stoppen met fossiel. ,,Dat is nog niet zo”, beaamt Meddens, ,,maar ze trekken zich terug uit kolen en verminderen de CO₂-uitstoot van hun portefeuille wel.”

Bovendien vergroten campagnes zoals deze en de media-aandacht die ermee gegenereerd wordt, ook de bewustwording van burgers, van mensen. ,,Dat kunnen we versterken door ons te organiseren en in groepen anderen aan te spreken, zoals het ABP, maar ook gemeenten en universiteiten. Met individuele gedragsveranderingen alleen gaan we het niet redden; daarom zetten wij vol in op het terugtrekken van al het geld uit de fossiele industrie. Dat geeft bovendien ook ruimte aan investeringen in echte oplossingen, aan alternatieve systemen en hernieuwbare energie.”

Onafhankelijk

Volgens Meddens moeten we ‘even door deze rampenperiode’, maar over wat daarna komt, is ze juist heel positief. ,,We moeten echt onafhankelijkheid worden van de wereldenergiemarkt en bijvoorbeeld Russisch gas”, bepleit Meddens. ,,Misschien dat we centraal een voorziening nodig hebben om op terug te kunnen vallen, maar decentrale energieopwekking betekent geen vervoer, geen kosten en directe invloed. Als we dat systeem van grote machtsblokken omdraaien, verandert de markt en de zeggenschap. We moeten nadenken over een democratischer model rondom hernieuwbare energie. Geen grote op winst beluste bedrijven die de aarde uitputten. Meer lokale, decentrale initiatieven; we moeten zelf een kleine energiecentrale worden.”

,,En die keuze is er”, vervolgt Meddens gepassioneerd. ,,Kijk maar eens hoeveel jij jaarlijks uitgeeft aan energie. Met dat bedrag kun je ook invloed uitoefenen door te kiezen voor een koploper in duurzame energie. Zelf koop ik mijn energie via Vandebron. Het zijn juist die aanvoerders in duurzame energie die met hun voorbeeld van hoe het moet en kan flinke druk uitoefenen op de bestaande grote energieleveranciers. Je verschuilen kan echt niet meer.”

Zelf opwekken

Vrijopnaam is ook zo’n koploper in duurzame energie. Dit bedrijf dat vorig jaar de energiemarkt betrad, heeft maar één missie: iedereen wekt zijn eigen energie op. Niet langer wachten op verandering van bovenaf, op politici en grote bedrijven, maar zelf aan de slag als producent van energie die jij verbruikt. Dat idee spreekt Meddens aan: ,,Door zelf opwekken besef je ook beter wat energieverbruik inhoudt. Dat stimuleert minder te gebruiken en dat hebben we ook nodig.”

Een ander pluspunt dat Meddens benoemt, is de investering in een duurzamer Nederland. Want bij Vrijopnaam koop je een zonnepaneel op afstand, in een zonnepark in Nederland. Voor elk verkocht paneel, wordt vanuit de coöperatie een nieuwe bijgeplaatst. Zo verduurzaam je als klant niet alleen je eigen energieverbruik, maar investeer je ook in meer duurzame energie. ,,Zonder dat je daarvoor dus een geschikt dak nodig hebt”, concludeert ze browsend op de website. ,,En ik zie dat overstappen heel makkelijk is. Dat is ook belangrijk voor mensen; geen rompslomp.”

Bas Wijnen

foto: Jan Willen Groen, www.fotografiegroen.nl