Doen wat je altijd deed, zodat je krijgt wat je altijd kreeg. Of zoals Albert Einstein ooit zei; “Insanity is doing the same thing, over and over again and expecting a different result”.
‘Resultaten uit het verleden geven geen garanties voor de toekomst. De ‘license to operate’ van vandaag garandeert niet je bestaansrecht, een bedrijf moet een ‘license to exist’ verdienen’. Peter Molengraaf (CEO van Alliander) sprak dit uit tijdens de Ray Anderson Lezing op de Dag van de Duurzaamheid. Het is de missie van Alliander om te streven naar een betere samenleving in de regio's waarmee dit bedrijf is verbonden.
Interface oprichter Ray Anderson daagde in 1994 zijn werknemers uit om een duurzame koers in te zetten. Onder de naam Mission Zero werkt Interface al 20 jaar aan het leveren van een herstellende bijdrage aan milieu en maatschappij, uiteindelijk zonder negatieve impact. Dankzij deze ambitie omarmde Interface een nieuw business model, geïnspireerd door de natuur. Door te streven naar wat tegenwoordig ‘een circulair en inclusief business model’ wordt genoemd, heeft dit beursgenoteerde bedrijf veel innovatieve producten, diensten en processen ontwikkeld, met als resultaat dat het wereldwijd marktleider in tegeltapijt is.
Een herstellende bijdrage leveren is een zoektocht naar de toegevoegde waarde die je als bedrijf hebt op het ruimteschip dat aarde heet. De wetenschappers Hart & Millstein (2003) gaven het al aan in hun model ‘Creating Sustainable Value’; alleen als een bedrijf meervoudige waarden weet te creëren en de ecologische en sociale issues van deze wereld weet te adresseren, zijn er mogelijkheden om te groeien. Eén ding is zeker: als een bedrijf niet vanuit de juiste principes onderneemt en winstoptimalisatie nog steeds als het enige doel van de onderneming ziet, dan zal dat bedrijf uiteindelijk geen bestaansrecht meer hebben.
Door samen te werken door de keten heen en cross-sectoraal, met leveranciers, klanten, burgers én NGO’s onstaan nieuwe business modellen waarin niet alleen grondstoffen een tweede leven krijgen, maar waar ook door dienstverlening meer werk onstaat en mensen aan de onderkant van de piramide de mogelijkheid hebben om in hun eigen levensbehoefte te voorzien en zichzelf te ontwikkelen. Een voorbeeld van zo’n nieuw business model is het inkoopprogramma Net-Works dat Interface samen met de Zoological Society ontwikkelde waarbij vissers in de Filipijnen afgedankte visnetten uit de zee en van de stranden halen die de biodiversiteit aantasten en daarmee hun leefomgeving. Door de netten aan Interface te verkopen, worden zij een grondstofleverancier voor tapijttegels en herstellen zij niet alleen hun leefomgeving, maar kunnen zij door het additionele inkomen dat zij hiermee verkrijgen sparen voor investeringen en educatie voor hun kinderen.
Dergelijke circulaire en inclusieve business modellen worden voorzichtig door grotere bedrijven ontdekt dankzij vernieuwende innovatieve samenwerkingen die in een traditioneel business model voor onmogelijk werden gehouden. Het bijzondere is dat deze bedrijven veelal geïnspireerd zijn door initiatieven die door burgers zijn gestart. Burgers die het voortouw hebben genomen om zichzelf te organiseren en bijvoorbeeld gezamenlijk energie op te wekken of voor elkaar koken.
Deze nieuwe business modellen kenmerken zich door het maatschappelijk belang voorop te stellen en gezamenlijk meervoudige waarden te creëren. Tex Gunning (CEO van TNT Express) sprak tijdens de Ray Anderson lezing: “Wil MVO ons daadwerkelijk helpen de transitie naar een nieuwe, duurzame samenleving te maken, dan zullen we ook de O van Ondernemen anders moeten invullen. We moeten van reactief anticiperen op ongewenste veranderingen naar het pro-actief initiëren van de verandering die we willen zien in deze wereld. We moeten het lef hebben om een doel van het kaliber Mission Zero van Ray Anderson te formuleren!”
Het begint dus met ambitie en daarvanuit op ontdekkingsreis te gaat. Ontdekken is ondernemen en dat is zeker niet alleen voorbehouden aan bedrijven. Overal onstaan nieuwe business modellen door mensen – al dan niet binnen bedrijven - die samen werken aan waarde(n)creatie. Samen kunnen we het verschil maken. Wat is uw ambitie?
Op 13.11.14 vindt in de Domkerk te Utrecht het Symposium Nieuwe Business Modellen plaats. Tijdens dit Symposium wordt het boek dat Jan Jonker schreef met 40 auteurs over Nieuwe Business Modellen ten doop gehouden. Lezers van Duurzaam Nieuws kunnen met korting naar dit Symposium. Indien U zich hier aanmeldt, krijgt u € 25,-- euro korting op de entreeprijs van € 195,--
Geanne van Arkel
