Blauwe voedselsystemen onder grote druk

De zeeën en oceanen voeden meer dan 3,2 miljard mensen. Maar kunnen ze het aanbod in een veranderende omgeving op peil houden en tegelijkertijd voldoen aan de veiligheids- en duurzaamheidsnormen? Nieuw onderzoek laat zien dat er geen eenvoudig antwoord is op die vraag. Meer dan 90% van de wereldwijde productie van die zo genoemde blauwe voedingsmiddelen loopt aanzienlijke risico’s door aantasting van milieu en klimaat.

Ondanks de groeiende bezorgdheid over de milieueffecten van deze producten, is er weinig aandacht besteed aan de manier waarop de productie van blauwe voedingsmiddelen wordt beïnvloed door antropogene – door mensen veroorzaakte – milieuveranderingen. Het onderzoek beoordeelt de kwetsbaarheid van wereldwijde blauwe voedselsystemen voor de belangrijkste verstoringen van het milieu en voorspelt de ruimtelijke gevolgen.

Meer dan 90% van de wereldwijde productie van blauwe voedingsmiddelen loopt aanzienlijke risico’s door milieuveranderingen, waarbij de grootste bedreigingen zich voordoen voor de grootste producenten in Azië en de Verenigde Staten. De visvangst is over het algemeen kwetsbaarder dan de aquacultuur in mariene milieus, terwijl het omgekeerde geldt voor zoetwatermilieus.

Terwijl bedreigingen voor de kwantiteit van de productie wijdverspreid zijn in mariene en inlandse systemen, zijn de risico’s voor de voedselveiligheid geconcentreerd in een paar landen. Het gaat daarbij  vooral om ontwikkelingslanden in Azië, Latijns-Amerika en Afrika, waar de risico’s groot zijn en de nationale reactiecapaciteit laag.

Blauwe voedingsmiddelen steeds belangrijker

Gezien de toenemende nadruk op de rol van blauwe voedingsmiddelen in de huidige en toekomstige overgang naar duurzame voedselsystemen, is er onvoldoende aandacht besteed aan de kwetsbaarheid van blauwe voedselsystemen voor verstoringen van het milieu, met de mogelijke uitzondering van beoordelingen die gericht zijn op de huidige en verwachte gevolgen van klimaatverandering. De productie van blauwe voedingsmiddelen is nauw verbonden met milieu- en hulpbronsystemen. De productie van blauwe voedingsmiddelen is nauw verbonden met milieu- en hulpbronsystemen. De wilde vispopulaties waarop de visserij zich richt, zijn afhankelijk van mariene, kust- en zoetwaterecosystemen in het binnenland, terwijl de meeste aquacultuur afhankelijk is van gezonde condities om geschikte kweekomgevingen te bieden, evenals visvoer, zaad (broedstocks en larven) en andere ondersteunende functies om overleving en productie te garanderen. Deze nauwe banden met het milieu suggereren dat de productie van blauwvoeder bijzonder gevoelig kan zijn voor door de mens veroorzaakte milieuveranderingen, zoals veranderingen in habitat, veranderingen in waterkwaliteit en -hoeveelheid en vervuiling die de groei beïnvloedt.

Blauwe voedingsmiddelen zijn zeer divers en omvatten meer dan 540 soorten die in zoet water worden gekweekt of geoogst en meer dan 2.190 soorten uit zee. Deze diversiteit biedt zowel potentiële nadelen als voordelen voor het milieu. Belangrijke voedingsmiddelen kunnen bijzonder kwetsbaar zijn voor antropogene druk, maar het voordeel kan liggen in een grotere duurzaamheid en veerkracht door productiegroei. Het onderzoek geeft aanknopingspunten voor lokale partijen om beschermende maatregelen te nemen.