Wetenschappers van twee Zweedse en een Britse universiteit stellen dat het concept van een circulaire economie en circulaire bedrijfsmodellen gebrekkig zijn. Ze stellen dat het begrip circulaire economie diffuus is, een onduidelijke theoretische basis heeft en dat de implementatie ervan op structurele obstakels stuit. Het onderzoek is gepubliceerd in de Journal of industrial ecology.
Circulaire economie is gebaseerd op een ideologische agenda die wordt gedomineerd door technische en economische argumenten. Dat zorgt voor onduidelijke bijdragen aan duurzaamheid en depolitiseert duurzame groei.
Beleidsinstrumenten worden alleen voorgesteld om de circulatie te bevorderen en niet om de erfenis van de lineaire economie aan te pakken. Bovendien behouden lineaire technologieën ondanks hun inefficiëntie hun marktpositie en zijn circulaire innovaties moeilijk op te schalen.
Een groeiend aantal onderzoeken heeft al kritiek geuit op de afwezigheid van sociaal-culturele en politieke kwesties op de agenda die de circulaire economie aandrijft. Die wordt vooral bepaald door een management- en technocentrische uitgangspunten.
Hun conclusie is dat de circulaire economie niet eens in de buurt komt van de doelen die ze beweert te bereiken. Circulariteit komt naar voren als een theoretisch, praktisch en ideologisch twijfelachtig begrip. Het document besluit met het voorstellen van kritieke kwesties die moeten worden aangepakt als de circulaire economie en haar bedrijfsmodellen daadwerkelijk willen bijdragen aan meer duurzame economische ontwikkeling.
Bescheiden, concreet, inclusief, verantwoordelijk
Op basis van de kritiek zou een weg naar circulariteit een circulaire economie zijn die bescheiden is, zich niet als wondermiddel voordoet maar een daadwerkelijke oplossing biedt voor bestaande problemen; duidelijk is over wat voor soort circulariteit ze creëert en welke doelconflicten dat met zich meebrengt; inclusief, in die zin dat ze rekening houdt met energie, mensen en afval op wereldschaal; en transparant, in de zin van verantwoordelijkheid nemen voor haar prestaties en tekortkomingen, niet in het minst als het gaat om economische, sociale en ecologische veranderingen.
Anders dreigt de circulaire economie te veranderen in een hypothetisch-normatieve (vooral zichzelf dienende) utopie die de feitelijke en goedbedoelde inspanningen om productie, consumptie en meer in het algemeen materiaalstromen te reorganiseren op een manier die meer rekening houdt met planetaire grenzen en die werkt ten gunste van duurzaamheid, laat ontsporen.
