De troonrede van dit jaar kent maar liefst drie paragrafen die over duurzaamheid gaan. Dat is een hele vooruitgang ten opzichte van de vorige editie, waarin duurzaamheid structureel afwezig was. Ook valt het woord visie. Is dat vooruitgang? Wie waarde hecht aan inhoud zal daar mogelijk aan twijfelen.
Wat te denken van de 'internationale voorbeeldfunctie op het terrein van duurzame bedrijfsvoering, kennis en kunde' van de Nederlandse multinationals, waarvan Shell in omvang en bekendheid voorop gaat. De Koninklijke Shell die haar noordpoolboringen doorzet tegen de hele publieke opinie in, en die op het moment van uitspreken van deze troonrede uit de illustere klimaatkring van de Prince of Wales, de Corporate Leaders Group, geknikkerd is. Zou Koning Alex dat al hebben geweten toen hij die woorden uitsprak?
Ook te denken geeft de volgende zin: 'In december 2015 brengt het kabinet een rapport uit met een strategische visie op de energievoorziening in Nederland.' Eindelijk de officiële en openlijke bevestiging dat ons land zo'n visie nog steeds ontbeert. Maar ook lijkt het een ommezwaai in het standpunt van Mark Rutte dat het hebben van een visie alleen maar hindert in de besluitvorming. Of moeten we hieruit lezen dat de besluitvorming over onze energietoekomst door het hebben van een visie nog langer kan worden uitgesteld? Mooie timing, publicatie net na de klimaatconferentie in Parijs. Zo kan hij er zeker van zijn dat wat er ook als visie uit gaat komen, deze in de pas blijft met de rest van de klimaatvertragers.
Ook niet duurzaam, maar geheel in de lijn van de neoliberale sociale afbraak is de structurele vergroting van de ongelijkheid. Voor wie van een uitkering leeft mag de crisis voortduren. ' Voor gepensioneerden en mensen met een uitkering blijft de koopkracht op peil' staat er. Ze krijgen niets terug van wat ze de afgelopen jaren hebben ingeleverd en ze mogen hun achterstand behouden, betekent het. Het is ten slotte hun eigen schuld dat ze te oud zijn om te werken of dat de banen waarnaar ze verplicht zijn te solliciteren, er nog steeds niet zijn.
Zeker, Rutte vindt de werkloosheid nog steeds te hoog. In een radio-interview op dinsdagmiddag gaf hij daar ook een verklaring voor: dat komt mede doordat mensen die de hoop op een baan al hadden opgegeven, zich opnieuw beschikbaar stellen voor de arbeidsmarkt. Conclusie: wie geen werk heeft en de consequentie trekt uit het gebrek aan banen door maar niet meer te solliciteren, telt niet meer mee als werkloos. En wie het lef heeft om, gelokt door de ronkende promotiepraatjes over economische vooruitgang, dat toch weer te gaan doen, verpest de rapportcijfers van onze premier. Je moet maar lef hebben….
In de analyses van de troonrede werd de discussie vooral gedomineerd door de volgorde waarin de diverse onderwerpen de troonredelijke revue passeerden. Verontwaardiging alom dat de rede opende met de economische opgang, in plaats met de opvang van vluchtelingen. Dat duurzaamheid ook in die discussie niet voorkwam, terwijl zij de hekkensluiter van het souffleurstuk is, betekent dat de pers daarmee impliciet erkent dat duurzaamheid ook voor hen een non-issue is.
Maar er is hoop. 'Leden van de Staten-Generaal, Nederlanders zijn steeds in staat de bakens te verzetten als omstandigheden daarom vragen' was de openingszin van de troonrede dit jaar. We kunnen ons opmaken voor een groene revolutie. De koning zei het zelf.
Peter van Vliet