De voordelen van digitalisering zijn enorm, maar 'winner-takes-all-dynamiek' in de digitale economie is een risico voor toenemende inkomensongelijkheid. Dat concludeert een recent rapport van UNCTAD, de VN organisatie voor handel en ontwikkeling.

Het rapport erkent dat informatie- en communicatietechnologie (ICT), elektronische handel en andere digitale toepassingen een groeiend aantal kleine bedrijven en ondernemers in ontwikkelingslanden helpen om met de wereldwijde markten te communiceren en nieuwe manieren brengt om inkomsten te genereren.

"Effectieve nationale en internationale beleidsmaatregelen zijn nodig om ervoor te zorgen dat de winst evenwichtig wordt verspreid over en binnen landen," aldus Mukhisa Kituyi, secretaris-generaal van de VN-conferentie over handel en ontwikkeling (UNCTAD) 2017. Zijn organisatie gaf opdracht tot het Information Economy Report 2017 over Digitalisering, Handel en Ontwikkeling.

"Wij bij UNCTAD zijn enthousiast over de transformatiekracht van digitalisering, maar we moeten erkennen dat het internet geen wondermiddel is", aldus Kituyi in een persbericht.

De grootste vier bedrijven in de wereld zijn allemaal nauw verbonden met de digitale economie: Apple, Alfabet (Google), Microsoft en Amazon. De digitale economie groeit snel in ontwikkelende economieën. China en India vertegenwoordigden bijna 90 procent van de 750 miljoen mensen die tussen 2012 en 2015 voor de eerste keer online zijn gegaan.
Het rapport waarschuwt dat het vooral de reeds rijke en goed opgeleide personen zijn die van de winsten uit digitalisering profiteren. Het leidt tot Winner-takes-all effecten die typerend zijn voor internet platform-gebaseerde economieën, waar netwerk effecten zorgen voor aanzienlijke voordelen voor de zogenaamde 'first movers', ondernemers die als eerste met een bepaalde dienst starten.

In landen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling OESO, waar de digitale economie het verst is ontwikkeld, heeft het toenemende gebruik van ICT gezorgd voor een toenemende inkomenskloof tussen rijk en arm.

In het rapport staat ook dat de uitdaging van een evenwichtige ontwikkeling afhankelijk is van de bereidheid van landen om deel te nemen aan de digitale economie. Maar juist de minst ontwikkelde landen zijn daartoe het minst bereid. Om ervoor te zorgen dat meer mensen en bedrijven in ontwikkelingslanden de mogelijkheid hebben om effectief deel te nemen, zal de internationale gemeenschap haar steun moeten uitbreiden.

VN-secretaris-generaal António Guterres benadrukte dat het gebruik van de kracht van informatie- en communicatietechnologie een van de sleutels kan zijn voor de verwezenlijking van de Sustainable Development Goals.
Tegelijkertijd blijven grote delen van de ontwikkelingslanden verstoken van internet, en veel mensen hebben geen toegang tot snelle breedbandverbindingen.

"Beleid op nationaal en internationaal niveau moet voorkomen dat digitalisering de bestaande ongelijkheid doet toenemen en nieuwe verschillen doet ontstaan," zei hij.