In april 2013 kwamen in Bangladesh meer dan duizend arbeiders om het leven bij een ongeval in een textielfabriek. Het goede nieuws achter deze tragedie: fair fashion staat opeens volop in de belangstelling. Maar hoe slagen we erin onze garderobe echt eerlijker te maken?
Kinderhandjes die katoen plukken in Oezbekistan. Tienermeisjes die jarenlang in Indiase sweatshops worden uitgebuit. Fabrieksbranden in Bangladesh, waarbij jaarlijks honderden textielarbeiders de dood vinden. Er bereiken ons steeds meer berichten over de oneerlijke praktijken die schuilgaan achter onze kledingkast.
Het stijgende dodental in textielfabrieken in Bangladesh, waarover de media de laatste maanden uitvoerig berichtten, maakt fair fashion actueler dan ooit. De Nederlandse overheid heeft zelfs aangekondigd koploper te willen worden in de strijd tegen de ‘foute kleding’ van goedkope ketens.
10% meer
Toch is het twijfelachtig of de gemiddelde kledingconsument wel bereid is om te investeren in een duurzaam alternatief voor fast fashion. Vorig jaar onthulde consumentenonderzoek van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel een luttele 15% zichzelf als groen beschouwt. En in een peiling van Rankabrand.nl zei slechts 22% van de Nederlandse jongeren liefst merken te kopen die groen en eerlijk zijn.
Vergelijkbare trends blijken uit een recente enquête die kenniscentrum NCDO kort na de fabrieksramp in Bangladesh uitvoerde. Daarin blijkt nauwelijks meer dan de helft van de consumenten (56%) bereid te zijn om 10% extra te betalen voor een broek die gegarandeerd onder fatsoenlijke omstandigheden is gemaakt. Bovendien voelt tweederde van de ondervraagden zich niet verantwoordelijk voor de onveilige werkomstandigheden van de Bengaalse textielarbeiders. Eerder had onderzoek van NCDO al uitgewezen dat niet meer dan 40% van de Nederlanders daadwerkelijk bereid is om dingen te laten die slecht zijn voor de wereld.
Onze houding en gedrag zijn niet uniek. Slechts 14% van de Amerikaanse consumenten koopt anno 2013 regelmatig fairtrade kleding. Minder dan een derde (26%) is bereid meer te betalen voor duurzame mode. En toen CTV News in mei consumenten uit zestien landen ondervroeg , zei bijna de helft niet te letten op eerlijke arbeidsomstandigheden van hun aankopen. In de winkel kijken zij naar eigen zeggen uitsluitend naar het aanbod en naar de prijs.
Speurtocht
Kortom, met dank aan de media zijn we ons steeds beter bewust van duurzaamheidsproblemen in de kledingsector. Toch willen we in de winkel nauwelijks investeren in fair fashion. Is er dan wel een reële kans dat onze garderobe eerlijk(er) wordt? Een simpele, budgetvriendelijke route naar een verantwoorde kledingkast is er namelijk nog niet.
Fair fashion ligt in de gemiddelde winkelstraat niet voor het oprapen. In 2011 bestond bij nog geen 5% van de modewinkels in Nederland meer dan een tiende van de collectie uit duurzame producten. Uit de websites Made-By en Fair Wear Foundation kunnen ecofashionistas in spe maar uiterst beperkt winkeladvies afleiden. Want er zijn nog geen honderd producenten van mode, accessoires en bedrijfskleding aangesloten bij deze initiatieven om de modewereld mensvriendelijker te maken.
Rankabrand.nl en GoedeWaar.nl bieden meer keuze. Deze organisaties hebben uitgezocht hoe een groot aantal van de populaire modemerken scoren op duurzaamheid. Maar ook met deze hulpmiddelen blijft een speurtocht naar verantwoorde kleding onvermijdelijk. Op zaterdagmiddag in de Kalverstraat gedachteloos de laatste must-have uit de kledingrekken plukken, is voor liefhebbers van eerlijke mode simpelweg geen optie.
Er is nog meer slecht nieuws voor welwillende kledingconsumenten. Wie gewend is aan de bodemprijzen van Zeeman en Primark, zal even slikken bij het prijskaartje dat aan fair fashion hangt. De verantwoorde mode die nu in onze winkelschappen hangt, is doorgaans kleinschalig geproduceerd door jonge labels. En zij kunnen niet op prijs concurreren met giganten zoals H&M en Zara, die dankzij hun miljoenenproductie aanzienlijke schaalvoordelen genieten. Dat wil niet zeggen dat duurzame kleding hetzelfde prijsniveau heeft als een Gucci of Louis Vuitton. Maar een eerlijk gemaakt t-shirt kost onvermijdelijk meer dan een frappucino of croissant.
Platte portemonnees
Gelukkig zijn er wel degelijk mogelijkheden om – zonder al te veel ontberingen of platte portemonnees – bij te dragen aan een duurzame modewereld. Stemmen met de portemonnee is een krachtig middel in een modebranche die nogal wat te lijden heeft van de recessie. Vermijd winkels en merken zonder duurzaamheidsbeleid. En kies voor meer met minder. Dat wil zeggen: investeer in een minimale garderobe met must-haves van gespecialiseerde labels en shops die aantoonbaar werken aan fair wear.
Bovendien kan je (helemaal gratis!) je stem laten horen bij de vele bedrijven die wel een duurzame impuls kunnen gebruiken. Dus: is je favoriete winkel of merk nog niet eerlijk? Stuur dan een mail en laat weten dat je je kleding met een schoon geweten wil dragen. Of geef een kledinglabel eenvoudigweg een duwtje in de goede richting via Rankabrand. Want als wij als consumenten duidelijk maken dat we eerlijke kleding willen, dan kan de modewereld toch niet stilzitten? En dan komt die eerlijke kledingkast er uiteindelijk tóch nog.
Lynsey Dubbeld
www.modevoormorgen.nl
Foto’s:
Labels van verantwoorde kleding (foto door Jaap Jelsma)
Fairtrade productie in Guatemala (foto door Yabal Handicrafts)
Dit artikel dingt mee naar de prijs voor Beste Schrijftalent 2013. Stem via Facebook like en stuur het door via Twitter met #schrijftalent!