De Eurocommissaris voor Handel informeerde oliemaatschappij ExxonMobil over een vrij-handelsverdrag waarover wordt onderhandeld met de Verenigde Staten. En dat het verdrag de multinational zou helpen met nieuwe projecten op het gebied van fossiele brandstoffen in Afrika en Zuid-Amerika. Dit onthulde The Guardian onlangs.
Op een bijeenkomst in Brussel in oktober 2013 zei Karel de Gucht tegen ExxonMobil dat het Transatlantische Handel- en Investeringen Partnerschap (TTIP) ervoor zou zorgen dat het bedrijf zich geen zorgen meer zou hoeven maken over regelgeving in ontwikkelingslanden die de activiteiten van de onderneming zou kunnen beperken.
Dit nieuws kwam naar buiten toen de EU en VS-delegaties niet verder konden onderhandelen over het TTIP-verdrag wegens een Greenpeace-blokkade. En dat terwijl beide partijen hopen de deal af te ronden voordat president Obama zijn functie neerlegt in januari volgend jaar.
Volgens de notulen van de vergadering in oktober 2013 ging het gesprek over schaliegas, geopolitiek, plannen van de EU om teerzand als zeer vervuilend te benoemen en de mogelijkheid voor ExxonMobil om het importeren van vloeibaar aardgas naar de Verenigde Staten in te wisselen voor het exporteren van ruwe olie naar Europa.
Uit gegevens blijkt dat bij de bespreking medewerkers van Exxon (VS en EU) aanwezig waren, samen met De Gucht, de toenmalige commissaris voor Handel, en Claes Bengtsson, een EU-parlementariër. Daarnaast waren nog twee niet-geïdentificeerde personen bij het overleg.
The Guardian heeft verder de hand weten te leggen op de briefing voor De Gucht, waarin staat dat de Handelscommissie ExxonMobil graag wilde wijzen op de voordelen van het TTIP-verdrag in vergelijking met landen die niet betrokken zijn bij het handelsverdrag.
"TTIP is misschien relevanter als setting ten opzichte van landen buiten de EU dan voor de handel en bilaterale investeringen", aldus de briefing. "Wij denken dat het gedeelte in het verdrag over landen buiten de EU in het belang is van de energiesector. Speciaal voor wereldwijd opererende bedrijven als Shell en ExxonMobil. Immers, bedrijven als Shell en ExxonMobil worden geconfronteerd met dezelfde handelsbelemmeringen als ze zakendoen in Afrika, Rusland of in Zuid-Amerika."
In feite zei de commissie dat zodra het handelsverdrag zou zijn gesloten, andere landen buiten de EU geleidelijk worden gedwongen dezelfde maatregelen te nemen. Daardoor wordt het makkelijker voor bedrijven als ExxonMobil hun markten uit te breiden.
John Hilary, directeur van de Engelse actiegroep War on Want, beschuldigde de commissie er van buiten zijn boekje te zijn gegaan tijdens de gesprekken. Op het moment dat de briefing werd geschreven was een aantal landen op de zuidelijke helft van de wereld net bezig met strengere regelgeving op het gebied van fossiele brandstoffen. Dat was voor het eerst in tien jaar. ExxonMobil had opdat moment al plannen om schaliegas te gaan winnen in Noord-Afrika, Azië en Zuid-Amerika .
In de briefing staat dat de TTIP-gesprekken een unieke kans waren voor nieuwe, wereldwijde handelsregels die "als model zouden dienen voor verdere onderhandelingen met landen buiten de EU".
Hilary: "De commissie wil duidelijk een voorbeeld stellen voor alle toekomstige verdragen. Dit is van cruciaal belang. Als dit erdoor komt, kan namelijk geen enkel land meer paal en perk stellen aan ondernemingen in fossiele brandstoffen op hun eigen grondgebied."
"Europese en Amerikaanse bedrijven worden achtergesteld als zij toegang willen tot hun bronnen," vertelt een woordvoerder van de Europese commissie aan The Guardian. "Zodra ze energie hebben geproduceerd, krijgen ze geen toegang tot het net, of alleen tegen minder gunstige voorwaarden. Landen met fossiele brandstoffen in de grond leveren deze brandstoffen onder de marktprijzen aan hun binnenlandse industrie. De industrie uit de EU en de VS wordt zo benadeeld."
Steve Kretzmann, directeur van de actiegroep Oil Change International, beschreef het gedrag van de commissie als een "schandalige" poging om de wereldwijde markt van ruwe olie te liberaliseren die verder gaat dan schaliegas en schalieolie. "Met dit verdrag zou de EU een grotere diplomatieke en politieke druk op (ontwikkelings)landen kunnen uitoefenen en zo de handelsbarrières verlagen. Als de VS geen beschermend beleid meer heeft, dan jij ook niet."
ExxonMobil wilde niet direct reageren op vragen over de vergadering. Maar Nikolaas Baeckelmans, vice-president EU, zei tegen The Guardian: "ExxonMobil staat voor een open, onpartijdig en op regels gebaseerd handel- en investeringensysteem. We vinden dat essentieel voor het mondiale, vrije ondernemerschap en het bevorderen van de zakelijke belangen, de productiviteit en de economische groei. "