De EU heeft belangrijk wetenschappelijk bewijs verzwegen dat glyfosaat in verband kan worden gebracht met tumoren bij knaagdieren. Zo kon glyfosaat een positieve beoordeling krijgen voor de voortzetting van de verkoop van de stof. Dat is de uitkomst van een nieuw rapport.
Glyfosaat is 's werelds meest gebruikte onkruidverdelger. Uit een nieuwe studie bleek opnieuw dat glyfosaat kankerverwekkend is en ernstige schade toebrengt aan mens en dier.
De NGO's achter de studie zeggen nu dat de beoordeling door het Europees Chemisch Agentschap (Echa) "ernstige wetenschappelijke tekortkomingen bevat die de wetenschappelijke objectiviteit ervan in twijfel trekken". Echa wijst namelijk bevindingen uit 10 van de 11 studies die glyfosaat in verband brengen met de vorming van tumoren, van de hand.
Dr Peter Clausing, co-auteur van het rapport, zei: "Dieren die werden blootgesteld aan glyfosaat ontwikkelden veel vaker tumoren in vergelijking met hun niet-blootgestelde controlegroep. Dat effect wordt zowel door internationale als Europese richtlijnen als bewijs van carcinogeniteit (verwekken van kanker) beschouwd.
Toeval
"Toch hebben de risicobeoordelaars van de EU alle tumorbevindingen uit hun analyse geschrapt, met de conclusie dat ze allemaal door toeval zijn ontstaan en dat geen van de bevindingen daadwerkelijk verband hield met de blootstelling aan glyfosaat."
Zeven van de dierstudies worden ondersteund door historische controlegegevens, en vijf daarvan tonen aan dat muizen en ratten meer dan één soort tumor ontwikkelden, aldus het rapport. In vier van de knaagdierstudies steeg het aantal tumoren naarmate de glyfosaatdosis toenam.
Kwaadaardige lymfomen, nier- en levertumoren en keratoacanthomen van de huid werden allemaal gevonden in de studies, zei Prof Christopher Portier, een deskundige wiens analyse het nieuwe rapport van de Health and Environment Alliance onderbouwde.
"Glyfosaat wakkert kanker aan," zei Portier, die een uitgenodigde specialist was voor het panel van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat in 2015 vond dat glyfosaat "waarschijnlijk kankerverwekkend is voor de mens".
Het besluit van Echa om zelfs geen secundaire carcinogeniteitsclassificatie toe te passen - die wordt gebruikt wanneer het bewijsmateriaal beperkt is - was "onbegrijpelijk", aldus het rapport.
De laatste Echa-evaluatie hield zich nauwgezet aan de aanbevelingen van een "beoordelingsgroep voor glyfosaat" bestaande uit deskundigen uit vier landen - Frankrijk, Nederland, Hongarije en Zweden.
Het volledige advies van het risicobeoordelingscomité (RAC) van Echa, dat de weg vrijmaakt voor een meer definitieve uitspraak van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) volgend jaar, zal medio augustus worden gepubliceerd.
Maar een online samenvatting concludeert dat het "niet gerechtvaardigd" is om glyfosaat als kankerverwekkend te classificeren, hoewel het giftig is voor in het water levende organismen en ernstige oogschade veroorzaakt.
Het chemicaliënagentschap zegt dat het een "volledig en grondig overzicht" heeft gemaakt van alle relevante studies, inclusief de documenten waarin tumoren bij muizen en ratten werden gevonden.
Een woordvoerder van Echa verklaarde tegen The Guardian: "De bevindingen van de met glyfosaat uitgevoerde studies werden niet verworpen, maar er werd geen oorzakelijk verband vastgesteld tussen de blootstelling aan de stof en de waargenomen incidenties van tumoren."
Verscheidene regelgevende instanties hebben de bevinding van de WHO over de kankerverwekkendheid van glyfosaat betwist, waaronder de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid van de EU en het Environmental Protection Agency van de VS.
Glyfosaat werd oorspronkelijk ontwikkeld door het Amerikaanse bedrijf Monsanto, dat in 2018 voor 63 miljard dollar (50 miljard pond) werd verkocht aan de Duitse chemiereus Bayer.
Die deal leidde ertoe dat Bayer opdraaide voor een reeks lopende rechtsgeschillen over de vermeende verbanden van glyfosaat met non-Hodgkin lymfoom. In de twee en een half jaar nadat Monsanto zijn eerste rechtszaak in de VS over het bestrijdingsmiddel RoundUp verloor, daalde het aandeel van Bayer met 45%. De Wall Street Journal beschreef de overname als "een van de slechtste bedrijfsdeals" van de laatste tijd.
Utz Klages, een woordvoerder van Bayer, zei: "We blijven ervan overtuigd dat we een sterke wetenschappelijk onderbouwde reden hebben voor een hernieuwde goedkeuring van glyfosaat. "Onkruidbestrijdingsmiddelen op basis van glyfosaat spelen een belangrijke rol in de duurzame landbouw en in de productportefeuille van Bayer, en dat zal zo blijven."
De EU moet tegen 15 december 2022 beslissen of het product opnieuw wordt toegelaten, hoewel een tijdelijke verlenging van de bestaande vergunning ook mogelijk is.
