'Ondanks de enorme impact van bedrijven op de klimaatcrisis, is de wet voor maatschappelijk verantwoord ondernemen te weinig gericht op klimaat. Milieudefensie roept op om klimaat expliciet op te nemen in de due diligence plicht voor bedrijven.' Dat zegt Janneke Bazelmans van Milieudefensie.
Na veel vertraging heeft de Europese Commissie haar voorstel voor een EU-wet gepubliceerd dat regelt dat bedrijven verplicht zijn om onderzoek te doen naar mensenrechten en milieu. De lidstaten en het Europees Parlement onderhandelen nog over het wetsvoorstel van de Europese Commissie. Het Parlement heeft vorig jaar sterke signalen afgegeven dat het zou aandringen op een sterke wet.
Onvoldoende geregeld voor te weinig bedrijven
Jill McArdle van Friends of the Earth Europe, het internationale netwerk waar Milieudefensie deel van uitmaakt, zegt: 'De wet is een mijlpaal, maar regelt geen aansprakelijkheid voor klimaatschade en garandeert geen gerechtigheid voor getroffen mensen wereldwijd. Via mazen in de wet kunnen bedrijven aan hun verantwoordelijkheid ontsnappen door ‘contractuele garanties ‘op te tuigen. Mensen in Oeganda wiens land is ingenomen door Total, zijn na twee jaar wachten op compensatie uitgeput en hongerig. Van ‘contractuele garanties’ kunnen ze niet leven.'
'Op dit moment zien we dat bedrijven een greenwashing-wedstrijd met elkaar aangaan. Ze maken reclame voor hun niet-bindende klimaatdoelen. Met het wetsvoorstel dat er nu ligt, kunnen kritische partijen bedrijven niet voor de rechter dagen om hun valse klimaatpropaganda te stoppen.'
Het voorstel richt zich zich uitsluitend op bedrijven met meer dan 500 werknemers en een omzet van 150 miljoen euro. In beruchte risicosectoren, zoals de landbouw en de mode, zouden alleen bedrijven met meer dan 250 werknemers en een omzet van 40 miljoen euro zich aan de regels moeten houden. De regels slaan dus enkel op de allergrootste spelers, volgens berekeningen van de Europese Commissie zelf blijven daardoor 99 procent van alle bedrijven in de Unie uitgesloten van de zorgplicht.
Verder lijkt de zorgplicht onder het huidig voorstel ook af te nemen naarmate men verder afdaalt in de toeleveringsketen. Bedrijven kunnen bepaalde clausules opnemen in hun contracten met leveranciers, waarop ze de verantwoordelijkheid voor het monitoren op wantoestanden op derden afschuiven.
Te weinig inzicht in de keten
Uit de jaarlijkse ESG-barometer van KPMG blijkt dat het gebrek aan inzicht in de toeleveringsketen één van de grootste uitdagingen is voor bedrijven om duurzamer te worden. 51% van de beleidsmakers in het bedrijfsleven heeft geen idee of producten en grondstoffen die uit het buitenland worden gehaald op een eerlijke, veilige en verantwoorde manier gemaakt worden. Ook oplopende kosten, oneerlijke concurrentie buiten de Europese Unie en de toenemende en ingewikkelde regeldruk maken deel uit van de vijf meest genoemde bezwaren om duurzaam te kunnen ondernemen.
De helft van de ondervraagde beleidsmakers geeft aan dat zoveel mogelijk maatschappelijk verantwoord wordt ingekocht en waar mogelijk materiaal steeds vaker wordt hergebruikt. Tegelijkertijd zegt niet meer dan 18% verantwoordelijkheid te nemen voor eerlijke en veilige arbeidsomstandigheden van aangekochte producten en grondstoffen.
