Gezonder eten dankzij overheidsmaatregelen?

De ambitie van bio-retailers en de overheid om mensen een gezonder eetpatroon aan te meten, krijgt meer en meer gestalte. De biologische supermarkt heeft sinds jaar en dag voor een groot deel de oorspronkelijke reformwinkel vervangen en zelfs de ‘gewone’ supermarkt biedt biologische producten aan. Nu de suikertaks nog invoeren en de btw op groenten en fruit omlaag. Gaat dit werken?

Minder nitraat, minder bestrijdingsmiddelen en een hoger gehalte aan vitamines en mineralen. Op basis van deze aspecten kiezen mensen om vaker of helemaal biologisch te gaan eten. Voeg hier het dierenwelzijn aan toe en het aantal redenen om te kiezen voor biologische producten is nog groter.

Rugzakken gevuld met gezonde kost van reformwinkel

Ook al lijkt het iets van deze tijd, kiezen voor biologische natuurlijke voeding bestaat eigenlijk al veel langer. Het heette echter anders. Aan het einde van de negentiende eeuw ontstond in Duitsland de reformbeweging met zijn reformwinkels. In ons land werd in 1936 de Vereniging van Nederlandse Reformhuizen (VNR) opgericht. In de jaren tachtig van de vorige eeuw waren er nog bijna honderd van deze winkels in Nederland. 

Het ging om winkels die producten verkochten met daarin zo min mogelijk geraffineerde stoffen zoals e-nummers en geraffineerde suiker. Ook werden het drinken van alcohol, koffie en thee afgeraden. Daarvoor werden alternatieven geboden. Ook werden er alternatieve geneesmiddelen verkocht zoals kruiden en homeopathische middelen.

Op internet zijn nog krantenadvertenties uit die tijd te vinden die schrijven over rauwkost, jam met rietsuiker, honing, natuurrijst en desembrood. Tegenwoordig vinden we dat heel normaal, toen was het vernieuwend. Vooral ‘alternatief’ genoemd als mensen met rugzakken vol ‘gezonde kost’ de reformzaak verlieten. Je was een beetje een hippie als je naar de reformwinkel ging om inkopen te doen. Dat is tegenwoordig wel anders. Biologische producten treffen we niet alleen op de markt, maar ook in de doorsnee supermarkt aan en de bio-supermarkt is heus zo alternatief niet meer.

Ongewenst: tassen vol goedkope en ongezonde producten

Inmiddels zijn we zover dat er gesproken wordt over het invoeren van een suikertaks. Bovendien zouden verse groenten en fruit goedkoper moeten worden aangeboden door de btw op deze producten te verlagen. Gezond eten moet nu zelfs door de overheid gepromoot worden. En dan nog wat: het tegenovergestelde van de biologische winkels, de snackbars, zouden in aantal beperkt moeten worden. Dit heeft alles te maken met de zogenoemde ‘gezondheidskansen’ van mensen.

Wie minder te besteden heeft en in een achterstandswijk woont, vult zijn tassen met goedkopere producten en die zijn vaak zo gezond niet. Een ongewenste ontwikkeling. Deze groep mensen leeft niet alleen in een ongezonde omgeving, maar voedt zichzelf ook nog eens ongezond. Met als gevolg dat deze groep korter leeft dan zij die wel in de gelegenheid zijn om ‘gezonde producten’ te kopen.

Gezonde en ongezonde voeding: maatschappelijk probleem

Het zorgt ervoor dat het niet louter om gezond en niet gezond eten gaat, maar om een veel groter maatschappelijk probleem. Er lijkt in dit geval een paradox te zijn ontstaan. Je zou toch denken dat nu de standaard supermarkt zelfs biologische producten aanbiedt, de drempel voor het kopen ervan verlaagd is. Niets is minder waar. Een grote groep mensen heeft nog altijd niet het geld om hierin te investeren. Het is dan heel aanlokkelijk om voor goedkoop en veel te gaan, en dan kom je bij heel andere producten terecht.

Voor de overheid ligt er een flinke uitdaging om deze ongelijkheid zoveel mogelijk uit de wereld te helpen en mensen op een gezonder voedingspatroon te zetten. Wat is ervoor nodig om damestassen vol met pizza’s, frisdrank en chips te verruilen voor tassen vol appels, broccoli, kruidenthee en ongezouten noten? En dan ook nog het liefst in papieren zakjes verpakt.