Binnen twee uur na blootstelling aan uitlaatgassen zijn er al epigenetische veranderingen waar te nemen in het bloed van testpersonen. De waargenomen veranderingen zijn stuk voor stuk te relateren aan ziektes waarvan bekend is dat deze veroorzaakt kunnen worden door langdurige blootstelling aan luchtverontreiniging. Dat blijkt uit recent onderzoek van de Universiteit Maastricht (UM), in samenwerking met zowel het Imperial College als het King’s College in Londen. De bevindingen van het internationale onderzoeksteam zijn onlangs gepubliceerd via het wetenschappelijk tijdschrift Environment International.

Vooral diesel

Voor het onderzoek liepen 24 proefpersonen een uur of twee door de drukke Oxford Street in het centrum van Londen, waar voornamelijk taxi’s en bussen op diesel rijden. Elk van de testpersonen was uitgerust met een rugzak, vol met sensoren en dataprocessors (zie afbeelding). Drie weken later verbleef dezelfde onderzoeksgroep gedurende dezelfde tijdspanne in het verkeersvrije Hyde Park in de Britse hoofdstad. Na elk verblijf nam het onderzoeksteam, onder wie UM-wetenschapper Julian Krauskopf, bloed af bij de proefpersonen. Uit die bloedmonsters bleek dat al bij deze kortdurende blootstelling aan uitlaatgassen 54 microRNAs veranderingen lieten zien die te relateren zijn aan een scala van gezondheidsrisico’s. MicroRNAs zijn epigenetische deeltjes. Dat zijn deeltjes die gecodeerd worden door het DNA en beïnvloed door ziektes of omgevingsfactoren.

Bron: EXPOsOMICS

MicroRNA

MicroRNAs zijn pas ontdekt in 1993. De laatste jaren staan deze epigenetische deeltjes in de wetenschappelijke wereld sterk in de belangstelling vanwege hun waarde als zogenoemde biomarker voor orgaanziektes. In bloed circulerende microRNAs weerspiegelen de nadelige gevolgen van door verkeersvervuiling veroorzaakte toxiciteit in organen als de longen, het hart, de nieren en de hersenen. Het onderzoeksteam identificeerde binnen twee uur na blootstelling aan uitlaatgassen 54 microRNAs die deels ook samenhangen met specifieke vormen van luchtverontreiniging, namelijk zwarte koolstof, ultrafijne deeltjes of stikstofdioxide (NO2). “Ons onderzoek toont aan dat verkeersuitstoot zelfs op heel korte termijn al voor aanzienlijke gezondheidsrisico’s zorgt”, concludeert Julian Krauskopf. “En niet in algemene termen, want we hebben tijdens deze studie een inschatting van gezondheidsrisico’s tijdens persoonlijke blootstelling aan alledaagse luchtvervuiling door stadsverkeer kunnen maken.”

Barcelona

Het onderzoeksteam van Krauskopf maakt deel uit van het internationale project EXPOsOMICS. Belangrijkste doelstelling van dit project is te komen tot voorspellingen van individuele gezondheidsrisico’s in relatie tot milieubelasting. Naast de UM, King’s College en Imperial College maken onder meer de universiteiten van Utrecht, Hasselt, Berkeley (VS) en het Institute for Global Health in Barcelona deel uit van de internationale samenwerking. Waar Oxford Street vergelijkbaar is met een willekeurige drukke straat in een Nederlandse stad, wil het team wetenschappers nu weten wat de resultaten zijn van zwaardere luchtvervuiling. Vervolgonderzoek vindt momenteel dan ook plaats in Barcelona, waar proefpersonen worden gevolgd op twee ernstig vervuilde plekken. Resultaten van dat onderzoek worden binnenkort verwacht.