Wetenschappers hebben ontdekt dat een sterke stijging van de zeespiegel als gevolg van het smelten van Groenlands ijs onvermijdelijk is, zelfs als de verbranding van fossiele brandstoffen die de klimaatcrisis veroorzaakt, vandaag zou stoppen. Dat meldt The Guardian.
Uit het onderzoek blijkt dat de opwarming van de aarde tot op heden alleen al door het smelten van 110 biljoen ton ijs op Groenland een absolute minimumstijging van het zeeniveau van 27 cm (10,6 inch) zal veroorzaken. Met de aanhoudende koolstofuitstoot, het smelten van andere ijskappen en de thermische uitzetting van de oceaan lijkt een zeespiegelstijging van meerdere meters waarschijnlijk.
Miljarden mensen leven in kustgebieden, waardoor overstromingen als gevolg van de stijgende zeespiegel een van de grootste langetermijngevolgen van de klimaatcrisis zijn. Als Groenlands recordsmeltjaar 2012 later deze eeuw een routineverschijnsel wordt, wat mogelijk is, dan zal de ijskap zorgen voor een "duizelingwekkende" zeespiegelstijging van 78 cm, aldus de wetenschappers.
Eerdere studies hebben computermodellen van het gedrag van de ijskap gebruikt om toekomstige verliezen te schatten, maar de fysische processen zijn complex en dit leidt tot aanzienlijke onzekerheden in de resultaten.
De studie, gepubliceerd in het tijdschrift Nature Climate Change, maakte daarentegen gebruik van satellietmetingen van ijsverliezen van Groenland en de vorm van de ijskap van 2000-19. Aan de hand van deze gegevens konden de wetenschappers berekenen in hoeverre de opwarming van de aarde tot op heden de ijskap uit een evenwicht heeft geduwd waarbij de sneeuwval even groot is als het ijsverlies. Zo kon worden berekend hoeveel ijs er nog verloren moet gaan om weer stabiel te worden.
27 cm absoluut minimum
"Het is een zeer conservatief bodemminimum," zei prof. Jason Box van de Nationale Geologische Dienst van Denemarken en Groenland (Geus), die het onderzoek leidde. "Realistisch gezien zullen we dit cijfer binnen deze eeuw meer dan verdubbeld zien."
De schatting van 27 cm is een minimum omdat het alleen rekening houdt met de opwarming van de aarde tot nu toe en omdat sommige manieren waarop gletsjerijs verloren gaat aan de randen van de ijskap niet zijn meegerekend.
Het voordeel van dit onderzoek is dat het een solide schatting geeft van de onvermijdelijke zeespiegelstijging, maar de gebruikte methode geeft geen tijdschaal aan over welke periode het ijs verloren zal gaan. Op basis van het algemene inzicht van wetenschappers in de manier waarop ijskappen zoals Groenland ijs verliezen in de oceaan, zeggen de onderzoekers niettemin dat het grootste deel van de stijging relatief snel zal plaatsvinden. In 2021 waarschuwden andere wetenschappers dat een aanzienlijk deel van de Groenlandse ijskap op de rand van een omslagpunt stond.
"Het minimum van 27 cm is het tekort aan zeespiegelstijging dat we tot nu toe hebben opgebouwd en dat zal worden uitbetaald, ongeacht wat we in de toekomst doen," zei Dr William Colgan, ook bij Geus. "Of het nu over 100 jaar of over 150 jaar is, het komt eraan. En de zeespiegelstijging waar we mee te maken hebben, groeit op dit moment, vanwege het klimaattraject waar we nu op zitten."
Colgan zei: "Als [2012] een normaal jaar wordt, dan groeit het toegezegde verlies tot 78 cm, wat onthutsend is, en het feit dat we nu al in dat bereik [van ijsverlies] terechtkomen is schokkend. Maar het verschil tussen 78 cm en 27 cm laat zien welk verschil er kan worden gemaakt door de overeenkomst van Parijs ten uitvoer te leggen. Er is nog heel wat ruimte om de schade te beperken."
Berggletsjers in de Himalaya en de Alpen zijn al op weg om respectievelijk een derde en de helft van hun ijs te verliezen, terwijl de westelijke Antarctische ijskap volgens sommige wetenschappers ook al voorbij het punt is waarop grote verliezen onvermijdelijk zijn. Opwarmende oceanen zetten ook uit, waardoor de zeespiegel nog verder stijgt.
Meerdere meters stijging steeds waarschijnlijker
"In de wetenschappelijke literatuur is steeds meer steun te vinden voor een stijging van meerdere meters in de komende 100 tot 200 jaar," aldus Colgan. Een instorting van de kolossale oostelijke Antarctische ijskap, die zou leiden tot een stijging van de zeespiegel met 52 meter als alles zou smelten, zou kunnen worden voorkomen als snel klimaatmaatregelen worden genomen.
Prof. Gail Whiteman van de Universiteit van Exeter, die geen deel uitmaakte van het onderzoeksteam, verklaarde: "De resultaten van deze nieuwe studie zijn moeilijk te negeren voor alle bedrijfsleiders en politici die zich zorgen maken over de toekomst van de mensheid. Het is slecht nieuws voor de bijna 600 miljoen mensen die wereldwijd in kustgebieden wonen. Naarmate de zeespiegel stijgt, zullen zij steeds kwetsbaarder worden, en dit vormt een bedreiging voor ongeveer 1 biljoen (trillion) dollar aan welvaart wereldwijd." Volgens haar moeten politieke leiders de financiering voor klimaatadaptatie en -schade snel opschalen.
Lees ook de gevolgen van kantelpunten in klimaatverandering door smeltend ijs.
