Het nieuwe regeerakkoord is er. De eerste reactie kwam van D66. Die partij juicht in haar persbericht over het groenste regeerakkoord ooit. Dat is ook niet erg moeilijk, klimaat en duurzaamheid waren de laatste decennia de sluitpost. Andere partijen zijn kritischer en vooral de oppositie heeft minder vertrouwen in de toekomst met dit akkoord. Dit artikel zal live worden bijgewerkt met binnenkomende informatie.
Nog nooit is er een Nederlands kabinet geweest dat zo ambitieus heeft ingezet op een schone en duurzame toekomst, vindt D66. Met het nieuwe regeerakkoord worden de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs gehaald. Nederland zet er op in om in Europa met Merkel, Macron en May een kopgroep te vormen om te komen tot een vermindering van de CO2-uitstoot met 55%. Dat komt overeen met een temperatuurstijging van maximaal 1,5 graad. Tegelijkertijd zet het kabinet zelf alvast in op een halvering van de CO2-uitstoot (-49%). Daarmee gaat het Regeerakkoord een stuk verder dan de huidige Europese doelstelling van 40%.
Dat klinkt allemaal heel ambitieus, maar in werkelijkheid stelt het kabinet doelen die het niet zelf kan realiseren. Dat geeft het regeerakkoord ook zelf aan: het blijft mits en maar, als iedereen optimaal meewerkt. Ondertussen is al herhaaldelijk berekend dat de limiet van 1,5 graden temperatuurstijging al niet meer haalbaar is.
Bovendien zijn de doelstellingen niet haalbaar als deze voornamelijk moeten komen van CO2 opslag, die nog steeds niet bewezen veilig is en vooral ook erg duur.
De gekozen indicatieve toedeling van de CO2-reductie is opmerkelijk, vindt ook de NVDE, Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie. Door de keuze om te focussen op CO2-reductie in de industrie, met name op CO2-afvang en -opslag (CCS), komt het aandeel duurzame energie in 2030 slechts beperkt hoger uit ten opzichte van het Energieakkoord in 2023. CCS is een technologie die ingezet wordt wanneer er geen andere optie is om te verduurzamen. Dat is in de industrie zeker niet het geval. NVDE heeft grote twijfels over de haalbaarheid van de genoemde 18 megaton emissiereductie door CCS in de industrie.
Daarentegen krijgt de doorgroei van hernieuwbare energie weinig aandacht. NVDE is van mening dat de stimuleringsregeling duurzame energie (SDE+) ingezet dient te worden voor het vergroten van het aandeel duurzame energie en niet geschikt is om emissiereductie in het algemeen te stimuleren, zoals wordt voorgesteld in het regeerakkoord. Beter is het om een separaat instrument in te richten voor emissiereductie anders dan via hernieuwbare energie. Bovendien dienen er voldoende middelen beschikbaar te blijven voor de doorgroei van hernieuwbare energie.
Het nieuwe kabinet gaat ervoor zorgen dat de kolencentrales uiterlijk in 2030 dichtgaan, staat er. Alleen, in de komende kabinetsperiode wordt er maar eentje gesloten. Om effectief te zijn zouden ze allemaal voor 2020 dicht moeten zijn.
En voor het isoleren van woningen staat er 100 miljoen op de begroting. Zoals Faizah Oulahsen van Greenpeace het zei: “Daar kun je net een tochtstrip voor aanschaffen. Het gaat om miljoenen woningen, dit is een schijntje.”
Een mooie doelstelling voor de bühne met weinig effectieve maatregelen. Dat is de reactie van Natuur & Milieu op het regeerakkoord van Rutte III. ‘De doelstelling van 49% CO2-reductie is een streven, geen harde doelstelling. De voorgestelde maatregelen gaan bovendien niet ver genoeg,’ aldus Geertje van Hooijdonk, directeur a.i. van Natuur & Milieu.
‘De veestapel moet krimpen, de kolencentrales moeten eerder dan 2030 dicht en ook moeten we eerder dan 2030 streven naar een volledige verkoop van alleen nog maar elektrische auto’s. Daar ontbreekt het nu helaas aan in dit akkoord. Dit nieuwe kabinet lijkt vooral in de oude economie te willen investeren, niet in de economie van de toekomst. De oude economie moeten we zo snel mogelijk vaarwel zeggen om de doelstellingen uit het Parijs-klimaatakkoord te halen,’ stelt Van Hooijdonk.
De Nederlandse WindEnergie Associatie (NWEA) ziet het Regeerakkoord van het nieuwe kabinet Rutte III als een belangrijke kans om tot 2030 flink meer windenergie te realiseren. In het Regeerakkoord staat onder andere dat er meer kavels voor nieuwe windparken op zee bijkomen.
Volgens De Groene Zaak is in het Regeerakkoord terug te lezen dat het kabinet de omslag wil maken naar een nieuwe economie, maar wordt onderschat wat hiervoor nodig is. Marjolein Demmers: ‘Het kabinet redeneert nog te veel vanuit business as usual en stelt onvoldoende concrete ambities om verandering in gang te zetten. De goede intentie is te zien, maar het is niet genoeg. We gaan met dit Regeerakkoord niet daadwerkelijk naar een nieuwe economie toe.’
In een eerste reactie op het regeerakkoord van het nieuwe kabinet zegt Donald Pols, directeur Milieudefensie: “De ambities zijn er met deze klimaatwet. Het is nu de vraag of de lusten en lasten eerlijk verdeeld worden, tussen bedrijven en burgers en tussen burgers onderling. Daar ligt wat Milieudefensie betreft de grootste opdracht van dit kabinet: de rekening eerlijk verdelen en zorgen dat alle burgers mee kunnen doen.”
Sociaal onvoldoende
Mark Rutte noemde een aantal malen dat in dit regeerakkoord de inkomensverschillen gaan afnemen. Als je echter gaat kijken waar de belastingvoordelen terecht gaan komen, dan zie je dat de helft van de voordelen terechtkomen bij de rijkste 25%.
Het verhogen van het lage btw-tarief maakt juist de eerste levensbehoeften duurder, waar de laagste inkomens het grootste deel van hun inkomen aan kwijt zijn. Samen met de blijvend toenemende zorgkosten maakt dat de kwetsbare groepen in de samenleving alleen maar kwetsbaarder. De kostenstijgingen compenseer je niet met 0,7% extra papieren koopkracht.
Bedrijven, die inmiddels winstgevender zijn dan ze in lange tijd waren, gaan minder belasting betalen. De grote vraag is of de extra ruimte voor bedrijven wordt omgezet in nieuwe werkgelegenheid, of dat die rechtstreeks doorstroomt naar de aandeelhouders.
‘Het motto van dit kabinet is vertrouwen in de toekomst, maar de onzekerheid voor middengroepen dreigt de komende jaren verder toe te nemen,’ aldus Maurice Limmen, voorzitter van het CNV, in een eerste reactie op het regeerakkoord. ‘Het regeerakkoord spreekt van een ‘nieuwe balans tussen vast en flex’, maar de fundamentele onzekerheid, waar met name middengroepen steeds meer onder lijden, verandert niet wezenlijk met deze plannen. In plaats van eerder een vast contract kunnen mensen makkelijker ontslagen worden. Voor de zzp-ers blijft gelden dat ze nog altijd met elkaar moeten concurreren op het risico dat ze van de ladder vallen. We zien weliswaar ook een aantal plussen voor werknemers, maar de trend van de groeiende onzekerheid op de arbeidsmarkt wordt niet gekeerd met dit regeerakkoord. Dat moet en kan anders.’
‘In plaats van de hoognodige huurverlaging zorgt dit regeerakkoord er voor dat de koopkracht van veel huurders achteruit gaat,’ reageert Woonbonddirecteur Ronald Paping op het regeerakkoord. ‘Door deze maatregelen wordt de betaalbaarheid van het huren slechter en holt de beschikbaarheid van betaalbare huurwoningen verder achteruit. Bovendien wordt veel te weinig gedaan aan verduurzaming en het aanpakken van de woningnood.’
Ook op het gebied van verduurzaming zijn de voorstellen in het regeerakkoord teleurstellend. Er komt een korting op de verhuurderheffing van 100 miljoen euro voor investeringen in energiebesparing. Paping: ‘Dat is een schijntje gezien de enorme opgave die er ligt. Deze korting komt neer op 40 euro per woning.’
Geen aandacht voor natuur
De gezamenlijke natuurorganisaties (LandschappenNL, Vogelbescherming Nederland, Stichting de Noordzee, SoortenNL, IVN en IUCN NL) zijn ronduit teleurgesteld in het vandaag gepresenteerde regeerakkoord tussen VVD, CDA, D66 en Christenunie. Ondanks dat dit regeerakkoord door deze partijen als ‘het groenste regeerakkoord ooit’ wordt bestempeld is er geen enkele concrete ambitie om de teruggang van natuur en biodiversiteit en de aantasting van het Nederlandse landschap tegen te gaan. Groen gaat kennelijk niet over natuur en landschap. Ook de kansen die de energietransitie kan opleveren, zoals bijvoorbeeld natuurversterking in windparken op zee, worden niet gepakt.
Fred Wouters, directeur van Vogelbescherming Nederland: “De natuur en biodiversiteit komen er bekaaid van af in het regeerakkoord terwijl zoveel soorten en natuurgebieden zwaar onder druk staan.”
Samen bepalen we de richting van de toekomst, elke dag weer. Koelen we het klimaat weer af? Blijven we veilig? Maken we de samenleving eerlijker? Als je kunt, help dan mee. Steun ons als lid of donateur. Want zonder voldoende ondersteuners redden we het niet. Dank je wel.
Wil je ons liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan hier aan voor de gratis nieuwsbrief.
Alvast bedankt - en blijf veilig en gezond!
Team Duurzaamnieuws
