Met een nieuw artikel van maar liefst 150 pagina's gooit ex Nasa klimatoloog James Hansen opnieuw een steen in de vijver van vooral voorzichtig met elkaar overeenstemmende wetenschappers. Ja, we zijn het er over eens dat het klimaat verandert. En ja, we zijn het er over eens dat we de opwarming van de atmosfeer niet boven de 2 graden Celsius uit moeten laten komen. En ook ja, we willen de politiek graag laten geloven dat er voorlopig nog geen grote gevolgen zullen zijn.
Hansen ziet dat anders. Hij denkt dat er wel degelijk al snel een dramatische stijging van de zeespiegel kan optreden, we ons schrap moeten zetten voor meer en zwaardere (super)stormen en dat het afsmelten van de ijskappen onvoorspelbaar snel kan gaan.
Nu zijn wetenschappers het onderling vrijwel nooit helemaal met elkaar eens. Dat komt vooral omdat ze ook meesters zijn in het voeren van strijd over de waarheid op de vierkante millimeter, of nog kleiner. En om elkaar te behoeden voor te afwijkende inzichten hebben ze een systeem bedacht: de peer review. Voordat ze een bevinding of een hypothese publiceren, is het gebruik om deze aan mede-wetenschappers (de peers) voor te leggen en hun commentaar te vragen. Met vaak als voorspelbare uitkomst een gemiddelde van de gezamenlijke inzichten. En soms de regelrechte ontkrachting van de geponeerde stelling ter bescherming van de status quo.
Politiek en media gebruiken deze microscopische oorlogvoering maar al te graag om ons te doen geloven dat die wetenschappers het niet met elkaar eens zijn. Dat zijn ze, in het geval van klimaatverandering, voor 99% of meer wél. Maar ze hebben allemaal een eigen inschatting van hoe snel het gaat en hoe erg het kan worden. Neem je het gemiddelde van de hele club, wat bij voorbeeld in het IPCC gebeurt, dan gaat het op papier heel geleidelijk. Maar zo gaat het in de praktijk meestal niet. En dat is precies waar Hansen op wijst.
Dat doet hij dan ook nog op een (tegenwoordig) heel ongebruikelijke wijze: hij publiceert zijn bevindingen vóór dat hij de meningen van zijn conculega's heeft getoetst zodat ze er de scherpe randjes niet af konden kritiseren. En dat zet kwaad bloed. Maar ja, als we in de middeleeuwen al een peer review systeem hadden gehad, geloofden we misschien nog steeds dat de aarde plat was….
Heel simpele observaties van natuurverschijnselen pleiten vooral in het voordeel van het inzicht van Hansen. Het allersimpelste is wel een pannetje water dat aan de kook raakt. We weten (want dat kunnen we meten) dat water gaat koken bij 100˚C. Maar de vloeistof verandert pas op het laatste moment in een kolkende bellenmassa, waarvan de plaats van ontstaan, de grootte van de bellen en de weg die ze naar de oppervlakte volgen volstrekt onvoorspelbaar zijn.
Denk aan de spanning in de aardkorst die plotseling en even onvoorspelbaar tot een aardbeving leidt. Of de onmogelijkheid om het weer een paar dagen vooruit precies te voorspellen.
Met zijn stellingname tart Hansen niet alleen het wetenschappelijke ritueel, maar vooral ook het economische en politieke systeem. Want op geleidelijke veranderingen kun je je ook geleidelijk voorbereiden, en lijkt het afdoende om doelen tientallen jaren vooruit te schuiven. Het gebeurt immers ook dan pas? En ondertussen kunnen we rustig doorgaan met het genereren van economische groei op basis van de nieuwe business die het voorbereiden op de gevolgen klimaatverandering met zich meebrengt. Of met het doorgaan op de oude voet, want het is nog lang zo ver niet.
In werkelijkheid zijn natuurrampen zo ontwrichtend, dat de samenleving (en de economie dus ook) zelfs bij incidenteel voorkomen maar nauwelijks in staat is om zich daarvan te herstellen. Kijk naar New Orleans dat tien jaar na Katrina nog steeds dagelijks met de gevolgen kampt. In het rijkste land van de wereld. Waar ze ook nog een heel waar spreekwoord kennen: better safe than sorry. Maar ja, dat geldt natuurlijk niet voor adviezen van klimaatketters.
Peter van Vliet
Goed commentaar, Peter. Ik begreep van Hansen, dat hij dit met 16 collegae op een website heeft geplaatst voor ‘public peer review’ om publieke druk op snelle review te stimuleren door alle wetenschappers die zich daartoe geroepen voelen. Want er is terecht grote haast om het artikel definitieve status te geven voor de klimaattop in december. Al dan niet met correcties.
Ja, met de titel bevestig je dat klimaat een religie zou zijn … Maar ‘held of ijdeltuit’ is ook niet gepast.
Een zeer belangwekkend artikel van James Hansen. Een absolute aanrader voor iedereen die wil weten wat ons qua klimaat wellicht te wachten staat.
Wat Hansen in feite zegt, is dat de opwarming van de Aarde die we zien nog maar het topje van de ijsberg is. Het smelten van het poolijs geeft in noordelijke streken zoals bij ons tijdelijk een verkoelende werking.
Toch is 2015 volgens Amerikaanse meteorologen nu al op weg om wereldwijd het warmste jaar ooit te worden. En ook bij ons is het weer al behoorlijk in de war, getuige alleen al de afgelopen twee maanden:
– Juni was de warmste maand ooit en juli begon met een hittegolf. Donderdag 2 juli werd zelfs de warmste julidag sinds het begin van de metingen in 1901;
– Ook zagen we een Tour de France met hagelstenen, en op vrijdag 10 juli nachtvorst in Twente;
– Op zaterdag 25 juni ervoeren we de gevolgen van de zwaarste julistorm sinds 1901. En verder werden wind- en waterhozen gezien op de Waddenzee en bij de Maasvlakte.
Ook in de meest recente geologische periode die leek op die van ons, zo’n 120.000 jaar geleden, waren er volgens Hansen veel stormen. De zeespiegel steeg toen meer dan 3 meter in een tijdsbestek van eeuw. Hansen toont aan dat dat zomaar weer kan gebeuren. Als we dat niet willen, kunnen we ons geen verder tijdsverlies permitteren. Dan moeten we NU aan de bak.
Niet wachten op politici dus, zou ik zeggen, maar gewoon zelf ons steentje bijdragen om energie te besparen. Dat is goed voor het klimaat en zorgt dat we minder afhankelijk worden van olie en gas uit Rusland en het Midden Oosten. Dan kan minister Kamp de gaskraan in Groningen verder dichtdraaien en hoeft er ook niet meer geboord te worden naar schaliegas.
“Be the change you want to see in this world” zou Mathatma Gandhi zeggen. Iedereen kan dat. De Paus en de rechter in Den Haag gaven recent al het goede voorbeeld. Nu u en ik nog. Doet u ook mee?
Waarom de mythe dat geleerden in de middeleeuwen geloofden dat de aarde plat was erbij gehaald moet worden is mij onduidelijk. Dat doet alleen maar afbreuk aan het verhaal.
mooi stuk, denk ook dat het harder gaat dan word voorspeld. We moeten zo snel mogelijk overgaan naar milieuvriendelijke energie.
ben daar zelf mee bezig 44 zonnepanelen en al twee jaar geen gas meer. wil volgend jaar nog een overkapping met doorzichtige zonnepanelen.
@Jos van der Schot: je hebt gelijk over wat peer review zou moeten zijn. Helaas werkt het in de praktijk niet altijd zoals bedoeld….
Prima stuk en prima steen in de vijver van James Hansen ook, maar…
Wederom klinkt de misconseptie over wat een peer-review inhoudt. Het is géén manier om te komen tot consensus, zoals bij het IPCC (dit is waar we allen zeker over zijn). Het is een oordeel over de onderzoeksmethode, de correcte uitvoering ervan en de deductie van de conclusies. Als het onderzoek goed is uitgevoerd zou het een positief oordeel moeten krijgen van de reviewende peers, ook als ze met hun eigen onderzoek tot andere resultaten komen. Het is een methode om kromme redeneringen en uit de duim gezogen resultaten en conclusies buiten de wetenschap te houden.
Met een peer-review in de middeleeuwen was Gallileï wellicht de kerkelijke behandeling bespaard gebleven, ook al geloofden de meeste wetenschappers niet dat de aarde om de zon draaide ;-)
Ja, prima stuk wat ik zeker zal promoten! Behalve de titel, die is mij te popie-jopie. Ik vind “Better safe than sorry” beter. Maar ja, zie dat als een peer-review van mij hoor, op vierkante centimeter ;-)
Uitstekend stuk! Dank Peter!